Τι αφορούσε η συναναστροφή στην τελευταία μας συνάθροιση; (Στην τελευταία μας συνάθροιση, Θεέ μου, συναναστράφηκες κυρίως σχετικά με την εγκατάλειψη της διαμόρφωσης από την οικογένεια σχετικά με την παράδοση, τις προκαταλήψεις και τη θρησκεία. Μίλησες με λεπτομέρεια για κάποια ρητά προκατάληψης όπως το «Ντάμπλινγκ για την αναχώρηση, νουντλς για την επιστροφή» και το «Όταν πετάει το αριστερό σου μάτι, προβλέπεται περιουσία, αλλά όταν πετάει το δεξί σου μάτι, προβλέπεται καταστροφή», αλλά και σχετικά με τον αντίκτυπο που έχουν κάποια παραδοσιακά έθιμα της κινεζικής Πρωτοχρονιάς και άλλων γιορτών στους ανθρώπους. Ταυτόχρονα, συναναστράφηκες για να εξηγήσεις ποια είναι η σωστή προσέγγιση αυτών των ρητών και πρακτικών, είτε έχουν σχέση με την παράδοση είτε με τις προκαταλήψεις, η οποία είναι να πιστεύουμε ότι όντως θα συμβούν κάποια γεγονότα, αλλά και ότι τα πάντα βρίσκονται στα χέρια του Θεού. Πρέπει όλοι μας, ανεξάρτητα από το τι προβλέπουν τα συγκεκριμένα ρητά και τι συμβαίνει τελικά, να υιοθετούμε στάση αποδοχής και υποταγής, αλλά και να μπορούμε αφήσουμε τον εαυτό μας στο έλεος των ενορχηστρώσεων και των διευθετήσεων του Θεού.) Ναι, για αυτά συναναστραφήκαμε κατά κύριο λόγο κατά την τελευταία μας συνάθροιση. Σχετικά με το περιεχόμενο της διαμόρφωσης των ανθρώπων από την οικογένειά τους το οποίο σχετίζεται με τις παραδόσεις, τις προκαταλήψεις και τη θρησκεία, συναναστραφήκαμε με λεπτομέρειες για κάποια πράγματα που αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους οι άνθρωποι. Εμείς συναναστραφήκαμε μόνο σχετικά με τις παραδόσεις, τις προκαταλήψεις και τις θρησκείες που αφορούν την καθημερινότητα των Κινέζων, και τις οποίες όλοι γνωρίζουμε, αλλά αυτές δεν αντιπροσωπεύουν κάθε έθνος και κάθε φυλή. Όμως, οι άνθρωποι που ζουν σε άλλες περιοχές και σε άλλες φυλές έχουν παραδόσεις, προκαταλήψεις και θρησκείες που έχουν την ίδια φύση με αυτές· όλοι ακολουθούν κάποιες παραδόσεις, κάποιες συνήθειες στη ζωή τους και κάποια ρητά προκατάληψης που τους έχουν μεταδώσει οι πρόγονοί τους. Μπορεί αυτά τα προληπτικά πράγματα να είναι το ψυχικό αποτέλεσμα που προκύπτει από τον νου των ανθρώπων, μπορεί να ισχύουν αντικειμενικά. Όπως και να ’χει, με λίγα λόγια, η στάση σας απέναντι σ’ αυτά θα πρέπει να είναι η εξής: να αναγνωρίζετε ξεκάθαρα τη βασική σκέψη ή ουσία που κρύβεται πίσω από αυτές τις προκαταλήψεις και, ταυτόχρονα, να μη σας επηρεάζουν ούτε να σας αναστατώνουν. Θα πρέπει, αντίθετα, να πιστεύετε πως όλα όσα αφορούν τους ανθρώπους βρίσκονται στα χέρια του Θεού, πως τους ανθρώπους δεν τους χειραγωγούν οι προκαταλήψεις και ούτε, φυσικά, υπαγορεύουν τη μοίρα τους ή την καθημερινότητά τους. Είτε είναι αληθινές οι προκαταλήψεις είτε δεν είναι, είτε είναι αποτελεσματικές και πραγματικές είτε όχι, όπως και να ’χει, οι άνθρωποι πρέπει να αντιμετωπίζουν αυτού του είδους τα ζητήματα με μια αρχή που να εναρμονίζεται με την αλήθεια. Αυτές οι προκαταλήψεις δεν πρέπει να τους γοητεύουν ή να τους ελέγχουν, ενώ σε καμία περίπτωση δεν πρέπει οι άνθρωποι να τις αφήνουν να επηρεάζουν τους κανονικούς στόχους της επιδίωξής τους ή την άσκηση των αρχών από εκείνους. Από τα ζητήματα της παράδοσης, των προκαταλήψεων και της θρησκείας, αυτές που παρεμβαίνουν περισσότερο στη ζωή, στις σκέψεις και τις απόψεις των ανθρώπων για διάφορα ζητήματα, και ασκούν τη μεγαλύτερη επιρροή, είναι οι προκαταλήψεις. Σε γενικές γραμμές, οι άνθρωποι δεν τολμούν να εγκαταλείψουν αυτά τα ρητά και τους ορισμούς των προκαταλήψεων, κι έτσι τα προβλήματα που δημιουργούν αυτές οι προκαταλήψεις στη ζωή τους δεν επιλύονται ποτέ. Εφόσον οι άνθρωποι δεν τολμούν να ξεφύγουν από τα δεσμά αυτών των προληπτικών δηλώσεων στην καθημερινότητά τους, αυτό αποδεικνύει ότι ακόμα δεν έχουν αρκετή πίστη στον Θεό. Ακόμα δεν έχουν διακρίνει πραγματικά ούτε έχουν καταλάβει καλά ότι ο Θεός κυριαρχεί επί των πάντων και επί της μοίρας της ανθρωπότητας. Έτσι, όταν έρχονται αντιμέτωποι με ένα ρητό προκατάληψης ή όταν έχουν κάποια συναισθήματα που σχετίζονται με τις προκαταλήψεις, τότε είναι δεμένοι χειροπόδαρα. Αυτά τα λεγόμενα ταμπού και οι δηλώσεις που σχετίζονται με τις προκαταλήψεις, ειδικά όταν έχουν να κάνουν με σοβαρά ζητήματα ζωής και θανάτου, με γεγονότα που αφορούν την τύχη τους ή τη ζωή και τον θάνατο των αγαπημένων τους, δεσμεύουν ακόμη περισσότερο τους ανθρώπους, οι οποίοι πρακτικά αδυνατούν να απελευθερωθούν. Φοβούνται συνέχεια μήπως παραβιάσουν κάποιο ταμπού και αυτό πραγματοποιηθεί, μήπως τους συμβεί κάποια κακοτυχία ή κάποιο κακό. Οι άνθρωποι δεν μπορούν ποτέ να διακρίνουν την ουσία του ζητήματος των προκαταλήψεων, πόσο μάλλον να απελευθερωθούν από τα δεσμά των κάθε λογής προληπτικών δηλώσεων, και ούτε φυσικά μπορούν να διακρίνουν την επίδραση των προκαταλήψεων στη ζωή τους. Από την οπτική της συμπεριφοράς τους και από τις σκέψεις και τις απόψεις τους σχετικά με τις προκαταλήψεις, οι άνθρωποι εξακολουθούν να πλήττονται σε μεγάλο βαθμό στο επίπεδο της συνείδησης και της οπτικής των σκέψεών τους από τον Σατανά, ενώ τους ελέγχει κάποιου είδους αόρατη δύναμη που προέρχεται απέξω από τον υλικό κόσμο. Κατά συνέπεια, παρόλο που ακολουθούν τον Θεό και αποδέχονται τα λόγια Του, δεν παύουν να τους ελέγχουν τα ρητά προκατάληψης που σχετίζονται με την τύχη τους, με τη ζωή και τον θάνατό τους, αλλά και με την ύπαρξή τους, πράγμα που σημαίνει ότι βαθιά μέσα τους συνεχίζουν να πιστεύουν ότι οι προληπτικές αυτές δηλώσεις ισχύουν στ’ αλήθεια. Τι σημαίνει το γεγονός ότι το πιστεύουν αυτό; Σημαίνει ότι συνεχίζουν να τους ελέγχουν τα αόρατα νύχια που κρύβουν πίσω τους αυτές οι προκαταλήψεις και ότι δεν αναγνωρίζουν στ’ αλήθεια ότι το χέρι του Θεού είναι που κυβερνά και ενορχηστρώνει τη μοίρα τους. Σημαίνει, επίσης, ότι δεν τους αρκεί απόλυτα ούτε τους καθησυχάζει το να εμπιστευτούν τη μοίρα τους στα χέρια του Θεού, αλλά αντίθετα τους ελέγχει άθελά τους ο Σατανάς. Για παράδειγμα, αυτές οι προκαταλήψεις επηρεάζουν, ελέγχουν και χειραγωγούν βαθιά την καθημερινότητα, τους κανόνες για την επιβίωση, τις αντιλήψεις και όλα τα σχετικά εκείνων που ασχολούνται με τις επιχειρήσεις, που ταξιδεύουν συχνά και που πιστεύουν κάπως στις δραστηριότητες και στα ρητά των προκαταλήψεων, όπως είναι το διάβασμα του προσώπου, τα οκτώ τρίγραμμα και το Ι Τσινγκ, η μελέτη του γιν και του γιανγκ, και άλλα. Δηλαδή, πρέπει αυτά που κάνουν να έχουν μια θεωρητική βάση που πηγάζει από προκαταλήψεις. Για παράδειγμα, όταν βγαίνουν έξω, κοιτάζουν πάντα τι λέει το ημερολόγιο και αν υπάρχει κάποιο ταμπού. Συμβουλεύονται οπωσδήποτε το ημερολόγιο όταν είναι να κάνουν δουλειές, να υπογράψουν συμβόλαια, να αγοράσουν ή να πουλήσουν σπίτια και ούτω καθεξής, κι αν δεν το κάνουν, νιώθουν αβεβαιότητα και πιστεύουν ότι κάτι μπορεί να συμβεί. Ο μόνος τρόπος να νιώσουν σιγουριά και ηρεμία είναι να πράξουν και να πάρουν αποφάσεις εφόσον συμβουλευτούν το ημερολόγιο. Επίσης, επειδή όταν παραβιάζονται κάποια ταμπού συμβαίνει κάποιο κακό, σιγουρεύονται ακόμα περισσότερο ότι αυτές οι προκαταλήψεις είναι αληθινές, κι έτσι τους δεσμεύουν ακόμα περισσότερο. Πιστεύουν ακόμα περισσότερο ότι τα ρητά προκατάληψης ελέγχουν τη μοίρα, την τύχη, τη ζωή και τον θάνατο των ανθρώπων, αλλά και ότι στον αθέατο, μυστικιστικό κόσμο υπάρχει ένα μεγάλο αόρατο χέρι που ελέγχει την τύχη τους, τη ζωή και τον θάνατό τους. Για τον λόγο αυτόν, πιστεύουν απόλυτα σε όλα τα ρητά προκατάληψης, και κυρίως σε εκείνα που έχουν στενή σχέση με τη ζωή και την επιβίωσή τους. Πιστεύουν σε τέτοιον βαθμό που, αφότου πίστεψαν στον Θεό, ναι μεν προφορικά παραδέχονται και πιστεύουν ότι η μοίρα των ανθρώπων βρίσκεται στα χέρια του Θεού, αλλά πολύ συχνά βαθιά μέσα τους τους αναστατώνουν και τους ελέγχουν άθελά τους διάφορες προληπτικές δηλώσεις. Κάποιοι, μάλιστα, φτάνουν να μπερδεύουν τα επονομαζόμενα ταμπού της ζωής —τι είναι αντίθετο με τι, τι είναι γραφτό να συμβεί σε κάποιον και άλλες τέτοιες προληπτικές δηλώσεις— με τις αλήθεια-αρχές και τηρούν τόσο αυτές όσο και τα ταμπού. Και αυτές οι στάσεις που έχουν απέναντι στις προκαταλήψεις επηρεάζουν σοβαρά τις στάσεις τους απέναντι στην αλήθεια και στα λόγια του Θεού όταν βρίσκονται υπό την παρουσία Του. Επηρεάζουν, επίσης, σημαντικά τις στάσεις που έχουν ως δημιουργήματα απέναντι στον Δημιουργό και, φυσικά, έχουν επίπτωση και στη στάση του Θεού απέναντι στους ίδιους. Ο λόγος γι’ αυτό είναι ότι, ενώ ακολουθούν τον Θεό, συνεχίζουν, τόσο ηθελημένα όσο και άθελά τους, να τους ελέγχουν και να τους αναστατώνουν διάφορες σκέψεις και ρητά που σχετίζονται με προκαταλήψεις και τους έχει εμφυσήσει ο Σατανάς. Ταυτόχρονα, δεν τους είναι εύκολο ούτε να εγκαταλείψουν τις διάφορες αυτές σκέψεις και τα ρητά που σχετίζονται με τις προκαταλήψεις.

Οι προκαταλήψεις παρεμβαίνουν στους ανθρώπους πιο σοβαρά από οτιδήποτε άλλο εμφυσούν στους ανθρώπους οι οικογένειές τους, και έχουν τις βαθύτερες και πιο μόνιμες επιπτώσεις. Για τον λόγο αυτόν, οι άνθρωποι πρέπει να ερευνήσουν και να γνωρίσουν μία προς μία τις προκαταλήψεις στην πραγματική τους ζωή και να διαπιστώσουν αν έχουν δεχτεί κάποιου είδους διαμόρφωση ή επιρροή σχετικά μ’ αυτές από την οικογένεια, τον ευρύτερο οικογενειακό κύκλο ή τη φατρία τους. Αν ναι, θα πρέπει να εγκαταλείψουν όλες ανεξαιρέτως αυτές τις προκαταλήψεις και να μην κολλάνε σ’ αυτές, αφού αυτά τα πράγματα δεν έχουν την παραμικρή σύνδεση με την αλήθεια. Όταν η άσκηση ενός παραδοσιακού τρόπου ζωής αποκαλύπτεται συχνά στην καθημερινή ζωή κάποιου, αυτό μπορεί να τον οδηγήσει, πειθήνια και ακούσια, να βρεθεί υπό τον έλεγχο του Σατανά. Ακόμη, τα ρητά προκατάληψης που επηρεάζουν τις σκέψεις των ανθρώπων μπορούν ακόμη περισσότερο να διατηρήσουν τους ανθρώπους σε σταθερό έλεγχο υπό τη δύναμη του Σατανά. Άρα, όλοι πρέπει να εγκαταλείψουν αμέσως, εκτός από τις παραδόσεις και τις θρησκείες, και την κάθε σκέψη, την κάθε άποψη, το κάθε ρητό ή τον κάθε κανόνα που έχει σχέση με τις προκαταλήψεις, και να μην κολλάνε σ’ αυτά. Για τον Θεό, δεν υπάρχει κανένα ταμπού. Ο λόγος του Θεού εκφράζει ξεκάθαρα τα λόγια Του, τις απαιτήσεις Του για την ανθρωπότητα και τις προθέσεις Του. Επίσης, όλα αυτά που λέει ο Θεός στους ανθρώπους ή που απαιτεί από κείνους με τα λόγια Του αναφέρονται στην αλήθεια και δεν περιλαμβάνουν κανένα περίεργο στοιχείο. Τους λέει μόνο ξεκάθαρα και ευθέως πώς να ενεργούν και ποιες αρχές πρέπει να τηρούν σε κάθε ζήτημα. Δεν υπάρχουν ούτε ταμπού ούτε σχολαστικές λεπτομέρειες ή ρητά. Το μόνο που πρέπει να τηρούν οι άνθρωποι είναι να ενεργούν με βάση τις αλήθεια-αρχές ανάλογα με τις δικές τους συγκεκριμένες συνθήκες. Δεν είναι ανάγκη να κοιτάξεις την ημερομηνία ή την ώρα για να κάνεις πράξη τα λόγια του Θεού και να τηρήσεις τις αλήθεια-αρχές· δεν υπάρχουν ταμπού. Ούτε χρειάζεται να συμβουλευτείς κανένα ημερολόγιο, πόσο μάλλον το ωροσκόπιο, ή να κοιτάξεις αν εκείνη την ημέρα έχει πανσέληνο ή Νέα Σελήνη· δεν υπάρχει λόγος να αγχώνεσαι γι’ αυτά τα πράγματα. Υπό το κράτος του Θεού και στο πλαίσιο της κυριαρχίας Του, οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι και δεν έχουν περιορισμούς. Έχουν ηρεμία, χαρά και γαλήνη στην καρδιά τους, και όχι πανικό ή φόβο, ούτε βεβαίως καταπίεση. Τα συναισθήματα του πανικού, του φόβου και της καταπίεσης τα προκαλούν απλώς τα διάφορα ρητά προκατάληψης. Η αλήθεια, τα λόγια και οι απαιτήσεις του Θεού, και το έργο του Αγίου Πνεύματος δίνουν στους ανθρώπους γαλήνη και χαρά, ελευθερία και απελευθέρωση, χαλάρωση και ευτυχία. Οι προκαταλήψεις, απ’ την άλλη πλευρά, προκαλούν το ακριβώς αντίθετο. Σε δένουν χειροπόδαρα, δεν σε αφήνουν να κάνεις κάποια πράγματα, δεν σε αφήνουν να φας το τάδε ή το δείνα. Ό,τι και να κάνεις είναι λάθος και σχετίζεται με κάποιο ταμπού, ενώ πρέπει τα πάντα να γίνονται με βάση όσα λέει το παλιό αλμανάκ. Η ώρα του σεληνιακού ημερολογίου, το τι μπορεί να γίνει ποια μέρα, το αν μπορείς να βγεις έξω, ακόμη και το κούρεμα, το μπάνιο, το αν θα αλλάξεις ρούχα και αν θα συναντηθείς με κάποιους ανθρώπους, καθένα απ’ όλα αυτά περιλαμβάνει τα δικά του ταμπού. Πιο συγκεκριμένα, από το αλμανάκ εξαρτώνται ακόμη περισσότερο οι γάμοι και οι κηδείες, οι μετακομίσεις, οι δουλειές και η εύρεση εργασίας. Ο Σατανάς δένει σφιχτά χειροπόδαρα τους ανθρώπους με κάθε λογής παράξενα ρητά που σχετίζονται με προκαταλήψεις. Και τι σκοπό έχει που το κάνει αυτό; (Να θέσει τους ανθρώπους υπό τον έλεγχό του.) Για να το πούμε όπως λέμε στις μέρες μας, θέλει να κάνει αισθητή την παρουσία του. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει να δείξει στους ανθρώπους ότι είναι εδώ, να τους δείξει ότι οι ισχυρισμοί του σχετικά με τα ταμπού είναι αληθινοί, ότι αυτός έχει τον τελευταίο λόγο, ότι μπορεί να κάνει όλα αυτά τα πράγματα και ότι, αν δεν κάνεις ό,τι σου πει, τότε θα το μετανιώσεις, θα δεις. Πώς λέει η φράση; Λέει: «Μια ηλικιωμένη βάζει κραγιόν για να έχεις κάτι να δεις». Σημαίνει ότι αν δεν τον ακούσεις ή αν παραβιάσεις αυτό το ταμπού, τότε κάτσε και θα δεις, θα υποστείς τις συνέπειες. Αν δεν πιστεύουν στον Θεό, οι άνθρωποι φοβούνται τα συγκεκριμένα ταμπού, αφού, στο κάτω-κάτω, είναι από σάρκα και δεν μπορούν να παλέψουν ενάντια σε όλους τους διαβόλους και τον Σατανά στο πνευματικό βασίλειο. Τώρα, όμως, που έχεις επιστρέψει ενώπιον του Θεού, όλα όσα σε αφορούν, ακόμα και οι σκέψεις σου και η κάθε μέρα της ζωής σου, βρίσκονται υπό τον έλεγχο του Θεού. Σε παρακολουθεί και σε προστατεύει ο Θεός. Στο κράτος του Θεού ζεις και υπάρχεις, δεν βρίσκεσαι στην αρπάγη του Σατανά, οπότε δεν υπάρχει πια λόγος να τηρείς αυτά τα ταμπού. Αντίθετα, αν φοβάσαι ακόμα ότι μπορεί να σε βλάψει ο Σατανάς ή ότι, αν δεν κάνεις ό,τι σου λέει αυτός ή δεν πιστέψεις στα ταμπού που αναφέρουν οι προκαταλήψεις, θα σου συμβούν άσχημα πράγματα, αυτό δείχνει ότι εξακολουθείς να πιστεύεις πως ο Σατανάς μπορεί να ελέγξει τη μοίρα σου. Αποδεικνύει, ταυτόχρονα, ότι είσαι πρόθυμος να υποταχθείς στη χειραγώγηση του Σατανά και ότι δεν θες να αποδεχτείς την κυριαρχία του Θεού. Όλα αυτά ο Σατανάς τα κάνει για να δείξει στους ανθρώπους ότι υπάρχει στ’ αλήθεια. Θέλει να ελέγξει την ανθρωπότητα και κάθε ζωντανό ον με τις μαγικές του δυνάμεις, με σκοπό να τα καταστρέψει και, τελικά, τα καταβροχθίσει. Φυσικά, με το να ελέγχει τους ανθρώπους έχει κι ακόμα έναν σκοπό: να τους κάνει να τον λατρεύουν. Για να κάνει ο διάβολος Σατανάς αισθητή την παρουσία του, πρέπει να είναι κάπως αποτελεσματικός. Για παράδειγμα, μπορεί να μεταμορφώσει ένα αυγό σε περιττώματα. Μπορεί αυτό το αυγό να έχει προσφερθεί στον βωμό κάποιου κακού πνεύματος και, αν πεινάσεις και προσπαθήσεις να το πάρεις από τον διάβολο επειδή θέλεις να το φας, αυτός θα το μετατρέψει σε περιττώματα για να σου δείξει τη δύναμή του. Εσύ τότε θα τον φοβηθείς και δεν θα τολμήσεις να τον ανταγωνιστείς για το φαγητό. Αν αρχίσουν με τη σειρά διάφορα πράγματα να σε κάνουν να τον φοβάσαι, τότε με τον καιρό θα αρχίσεις να πιστεύεις τυφλά σ’ αυτόν. Κι αν πιστέψεις τυφλά σ’ αυτόν για μεγάλο χρονικό διάστημα, θα αρχίσεις να τον λατρεύεις από τα βάθη της καρδιάς σου. Αυτούς τους στόχους δεν έχει ο Σατανάς με τις πράξεις του; Γι’ αυτούς ακριβώς τους στόχους ενεργεί. Είτε στον βορρά είτε στον νότο, για όποια φυλή ανθρώπων κι αν μιλάμε, όλοι προσκυνούν γονυπετείς το κακό και τα ακάθαρτα πνεύματα. Και γιατί τα προσκυνούν γονυπετείς; Ποιος είναι ο λόγος που καίγεται συνεχώς, από γενιά σε γενιά, θυμίαμα γι’ αυτά τα κακά και ακάθαρτα πνεύματα που λατρεύουν γονυπετείς οι άνθρωποι; Αν λες ότι δεν είναι αληθινά, τότε γιατί πιστεύουν σ’ αυτά και συνεχίζουν να καίνε θυμίαμα γι’ αυτά, να τους υποκλίνονται, να ορκίζονται σ’ αυτά και στη συνέχεια να τηρούν τους όρκους τους, τόσοι άνθρωποι από γενιά σε γενιά; Δεν οφείλεται αυτό στο γεγονός ότι κάτι έχουν κάνει αυτά τα κακά και ακάθαρτα πνεύματα; Αν δεν ακούσεις αυτά που λένε τα πονηρά πνεύματα, τότε θα σε κάνουν να αρρωστήσεις, θα σου προκαλέσουν αναποδιές και καταστροφές, θα ρίξουν αρρώστιες στις αγελάδες της οικογένειάς σου και δεν θα μπορούν να οργώσουν τα χωράφια, μπορεί ακόμη και να προκαλέσουν τροχαία ατυχήματα στα μέλη της οικογένειάς σου. Θα ψάξουν να βρουν τρόπους για να σε βλάψουν, και όσο περισσότερο το καταφέρνουν τόσο περισσότερα προβλήματα θα έχεις. Δεν έχεις τη δυνατότητα να μη συμμορφωθείς και, τελικά, δεν θα έχεις άλλη επιλογή από το να τα προσκυνήσεις γονυπετής, να σκύψεις με τη θέλησή σου το κεφάλι και να υποταχθείς σ’ αυτά, και τότε είναι που θα ικανοποιηθούν. Από τότε και στο εξής, θα ανήκεις σ’ αυτά. Ρίξε μια ματιά στους ανθρώπους της κοινωνίας που τους ελέγχουν πνεύματα-αλεπούδες ή οι διάφορες μορφές του πνευματικού βασιλείου που εμφανίζονται στους βωμούς. Πώς λέγεται αυτό; Λέμε ότι αυτοί οι άνθρωποι κυριεύονται από πονηρά πνεύματα και ότι αυτά κατοικούν μέσα τους. Οι απλοί άνθρωποι το ονομάζουν δαιμονισμό. Όταν τα πονηρά πνεύματα αρχίζουν να ψάχνουν σώματα για να κυριεύσουν, τα υποψήφια θύματά τους δεν θέλουν να το επιτρέψουν, οπότε τα πονηρά πνεύματα παρεμβαίνουν και τους αναστατώνουν, προξενώντας ατυχήματα και προβλήματα στην οικογένειά τους. Όσοι ασχολούνται με επιχειρήσεις χάνουν χρήματα και πελατεία· συναντάνε τόσα εμπόδια που δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα και δυσκολεύονται να προοδεύσουν έστω και λίγο. Στο τέλος, υποτάσσονται και συμφωνούν, και μετά απ’ αυτό, τα πονηρά πνεύματα κυριεύουν τα σώματά τους και με αυτά κάνουν διάφορα πράγματα, κάνουν σημεία και τέρατα, προσελκύουν κι άλλους ανθρώπους, θεραπεύουν αρρώστιες, λένε τη μοίρα, μέχρι που βοηθούν στην επίκληση των πνευμάτων των νεκρών, και άλλα. Δεν παραπλανούν, δεν διαφθείρουν και δεν ελέγχουν τους ανθρώπους με αυτά τα μέσα τα πονηρά πνεύματα;

Εάν όσοι πιστεύουν στον Θεό έχουν τις ίδιες απόψεις και την ίδια γνώμη με τους απίστους σχετικά με αυτά τα ρητά προκατάληψης, τότε ποια είναι η φύση αυτού; (Αποτελεί αμφισβήτηση και βλασφημία του Θεού.) Σωστά, πολύ ακριβής απάντηση, είναι σοβαρή βλασφημία του Θεού! Ναι μεν ακολουθείς τον Θεό και λες ότι πιστεύεις σ’ Αυτόν, αλλά ταυτόχρονα σε ελέγχουν και σε αναστατώνουν οι προκαταλήψεις. Είσαι ικανός μέχρι και να ακολουθήσεις τις σκέψεις που εμφυσούν στους ανθρώπους οι προκαταλήψεις, και το πιο σοβαρό είναι ότι κάποιοι από σας φοβάστε αυτές τις σκέψεις και τα γεγονότα που έχουν σχέση με τις προκαταλήψεις, πράγμα που αποτελεί τη μεγαλύτερη βλασφημία του Θεού. Όχι μόνο δεν μπορείς να καταθέσεις μαρτυρία για τον Θεό, αλλά και ακολουθείς τον Σατανά και αντιστέκεσαι μαζί του στην κυριαρχία του Θεού, πράγμα που αποτελεί βλασφημία εναντίον Του. Το καταλαβαίνεις; (Ναι.) Το ότι πιστεύουν οι άνθρωποι σε προκαταλήψεις ή το ότι ακολουθούν προκαταλήψεις έχει την ουσία της βλασφημίας του Θεού. Δεν πρέπει, λοιπόν, να εγκαταλείψεις τη διαμόρφωση κάθε είδους που έχουν πάνω σου οι προκαταλήψεις; (Ναι.) Ο απλούστερος τρόπος για να κάνεις πράξη την εγκατάλειψή τους είναι να μην τις αφήσεις να σε αναστατώνουν, είτε είναι αληθινές είτε όχι και ανεξάρτητα από αυτό που πρόκειται να προκαλέσουν. Ακόμα και αν οι δηλώσεις τους για ένα συγκεκριμένο πράγμα είναι αντικειμενικά αληθινές, ούτε να σε αναστατώνουν πρέπει ούτε να σε ελέγχουν. Γιατί; Επειδή τα πάντα τα ενορχηστρώνει ο Θεός. Ακόμη κι αν μπορεί να καταφέρει κάτι ο Σατανάς, αυτό γίνεται με την άδεια του Θεού. Όπως έχει πει ο Θεός, ο Σατανάς δεν τολμάει χωρίς την άδειά Του να πειράξει ούτε μια τρίχα της κεφαλής σου. Αυτό αποτελεί γεγονός και είναι μια αλήθεια στην οποία πρέπει να πιστέψουν οι άνθρωποι. Άρα, ακόμα κι αν πετάει το μάτι σου, ακόμα κι αν βλέπεις στον ύπνο σου ότι σου πέφτουν τα δόντια ή τα μαλλιά, ότι πεθαίνεις ή οποιονδήποτε άλλο εφιάλτη, πρέπει να πιστεύεις ότι όλα αυτά βρίσκονται στα χέρια του Θεού και δεν πρέπει να σε επηρεάζουν ή να σε αναστατώνουν. Κανείς δεν μπορεί να αλλάξει αυτά που θέλει να κάνει ο Θεός και κανείς δεν μπορεί να αλλάξει αυτά που έχει ορίσει ο Θεός. Αυτά που έχει ορίσει και σχεδιάσει ο Θεός είναι στην ουσία γεγονότα που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί. Όποιο προαίσθημα κι αν έχεις, ό,τι οιωνό κι αν σου στείλουν αυτοί οι διάβολοι και ο Σατανάς από το πνευματικό βασίλειο, δεν πρέπει να σε αναστατώνουν. Αρκεί να πιστέψεις ότι όλα αυτά βρίσκονται στα χέρια του Θεού και ότι οι άνθρωποι θα πρέπει να υποταχθούν στις ενορχηστρώσεις και τις διευθετήσεις Του. Όλα τα ελέγχει και τα ορίζει ο Θεός —και εκείνα που πρόκειται να συμβούν και εκείνα που δεν μπορούν να συμβούν. Κανείς δεν μπορεί να τα αλλάξει, πόσο μάλλον να παρέμβει σ’ αυτά· είναι γεγονός αυτό. Τον Δημιουργό πρέπει να λατρεύουν γονυπετείς οι άνθρωποι και όχι οποιαδήποτε δύναμη του πνευματικού βασιλείου που μπορεί να πραγματοποιήσει ή να αποκαταστήσει τις προκαταλήψεις. Όσο μεγάλες μαγικές δυνάμεις κι αν έχουν οι διάβολοι και ο Σατανάς, όσα θαύματα κι αν μπορούν να κάνουν και οτιδήποτε άλλο μπορούν να πραγματοποιήσουν, όσα προαισθήματα των ανθρώπων και όσα ρητά προκαταλήψεων κι αν μπορούν να κάνουν πραγματικότητα, τίποτε από αυτά δεν σημαίνει ότι κρατούν στα χέρια τους τη μοίρα των ανθρώπων. Οι άνθρωποι δεν πρέπει να πιστεύουν και να προσκυνούν γονυπετείς τους διαβόλους και τον Σατανά, αλλά τον Δημιουργό. Αυτά πρέπει να καταλάβουν οι άνθρωποι σχετικά με το θέμα της διαμόρφωσης από την οικογένεια σχετικά με τις παραδόσεις, τις προκαταλήψεις και τις θρησκείες. Με λίγα λόγια, είτε μιλάμε για παραδόσεις είτε για προκαταλήψεις είτε για θρησκείες, αν κάτι δεν έχει καμιά σχέση με τα λόγια του Θεού, την αλήθεια ή τις απαιτήσεις του Θεού από τους ανθρώπους, τότε εκείνοι πρέπει να το παρατήσουν και να το εγκαταλείψουν. Τρόπος ζωής ή νοοτροπία, κανόνας ή θεωρία, αν κάτι δεν αφορά την αλήθεια, οι άνθρωποι πρέπει να το απορρίψουν. Για παράδειγμα, στο μυαλό των ανθρώπων ό,τι έχει σχέση με τη θρησκεία, όπως ο χριστιανισμός, ο καθολικισμός, ο ιουδαϊσμός και τα συναφή, είναι σχετικά ευγενικό και ιερό, συγκριτικά με τις προκαταλήψεις, τις παραδόσεις ή την ειδωλολατρία. Στις αντιλήψεις τους και βαθιά μέσα στο μυαλό τους θαυμάζουν και αντιμετωπίζουν ευνοϊκά τα της θρησκείας, όμως παρ’ όλα αυτά, πρέπει να εγκαταλείψουν τα σύμβολα, τις γιορτές και τα αντικείμενα που έχουν σχέση με τη θρησκεία. Δεν πρέπει να τα αγαπούν υπερβολικά ούτε να τα αντιμετωπίζουν όπως την αλήθεια και να τα προσκυνούν γονυπετείς, δεν πρέπει καν να διατηρούν μια θέση γι’ αυτά στην καρδιά τους. Τίποτε από όλα αυτά δεν πρέπει να γίνεται. Τα θρησκευτικά σύμβολα, οι θρησκευτικές δραστηριότητες και γιορτές, κάποια εμβληματικά θρησκευτικά αντικείμενα, όπως επίσης και ορισμένα σχετικά ευγενή ρητά της θρησκείας και άλλα παρόμοια πράγματα, εντάσσονται στο θέμα της θρησκείας για το οποίο έχουμε μιλήσει. Με λίγα λόγια, όλα αυτά τα λέω με σκοπό να καταλάβεις το εξής: Όλα όσα αφορούν τις προκαταλήψεις, τις παραδόσεις και τη θρησκεία, είτε είναι ευγενή είτε σχετικά παράξενα, από τη στιγμή που δεν αφορούν την αλήθεια και δεν έχουν καμία σχέση με την αλήθεια, πρέπει όλα να τα εγκαταλείψουν οι άνθρωποι και να μην προσκολλώνται σ’ αυτά. Φυσικά, πρέπει να εγκαταλείψουν κυρίως τα θέματα που παραβιάζουν τις αλήθεια-αρχές· αυτά δεν πρέπει με τίποτα να τα διατηρήσουν. Πρέπει οπωσδήποτε να εγκαταλείψουν όλα όσα προέρχονται από τη διαμόρφωση και την επιρροή της οικογένειάς τους, ένα προς ένα, και να μην αφήσουν τον εαυτό τους να επηρεαστεί απ’ αυτά. Για παράδειγμα, την περίοδο των Χριστουγέννων, όταν συναντάς αδελφούς και αδελφές, τους λες: «Καλά Χριστούγεννα!» Είναι σωστό να λες: «Καλά Χριστούγεννα»; (Όχι, δεν είναι.) Σκέψου αν είναι σωστό να λες: «Εφόσον σήμερα τιμούν την ημέρα που γεννήθηκε ο Ιησούς, μήπως πρέπει να πάρουμε ρεπό και να μην κάνουμε τίποτα απολύτως, να αφήσουμε το έργο και τα καθήκοντά μας, όσο απασχολημένοι κι αν είμαστε μ’ αυτά, και να κάτσουμε να γιορτάσουμε την πιο αξιομνημόνευτη ημέρα αυτής της προηγούμενης περιόδου του έργου του Θεού;» (Όχι, δεν είναι σωστό.) Και γιατί δεν είναι σωστό; (Επειδή αυτό είναι έργο που ο Θεός έκανε στο παρελθόν και δεν έχει καμία σχέση με την αλήθεια.) Αν το δούμε από την άποψη του δόγματος, έτσι είναι τα πράγματα. Θεωρητικά έχετε κατανοήσει την ουσία του ζητήματος, αλλά στην πραγματικότητα; Πρόκειται για το πιο απλό πράγμα και δεν μπορείτε να Μου δώσετε απάντηση. Δεν αρέσει στον Θεό να κάνουν οι άνθρωποι τέτοια πράγματα· απεχθάνεται να τα βλέπει. Τόσο απλό είναι. Στις γιορτές, οι άπιστοι λένε: «Καλή χρονιά! Καλά Χριστούγεννα!» Αν Με χαιρετήσουν, Εγώ απλώς κουνάω το κεφάλι και λέω: «Επίσης!», που σημαίνει: «Καλά Χριστούγεννα και σ’ εσένα». Χαιρετάω τυπικά και αυτό είναι όλο. Ποτέ, όμως, δεν το λέω αυτό όταν συναντώ αδελφούς και αδελφές. Για ποιον λόγο; Επειδή είναι γιορτή των απίστων, είναι μια εμπορική γιορτή. Στις χώρες της Δύσης, σχεδόν κάθε γιορτή, είτε είναι παραδοσιακή είτε τεχνητή, στην πραγματικότητα σχετίζεται με το εμπόριο και την οικονομία. Ακόμη και σε κάποιες χώρες με πολύχρονη ιστορία, οι γιορτές συνδέονται απλώς με την παράδοση και από τον 20ό αιώνα και μετά έχουν εξελιχθεί σιγά-σιγά σε εμπορικές δραστηριότητες, οι οποίες αποτελούν θαυμάσιες επιχειρηματικές ευκαιρίες για τους εμπόρους. Σε κάθε περίπτωση, είτε είναι εμπορικές είτε παραδοσιακές, οι γιορτές αυτές δεν έχουν καμία σχέση με όσους πιστεύουν στον Θεό. Όσο ενθουσιώδεις και αν είναι οι άπιστοι ή ακόμη και οι θρησκευόμενοι με αυτές τις γιορτές, όσο σπουδαίες και μεγαλοπρεπείς και αν είναι αυτές σε οποιαδήποτε χώρα και σε οποιοδήποτε έθνος, δεν έχουν καμία σχέση με εμάς που ακολουθούμε τον Θεό, δεν είμαστε υποχρεωμένοι να τις τηρούμε, πόσο μάλλον να τις γιορτάζουμε. Για να μην αναφέρω τις παραδοσιακές γιορτές που προήλθαν από απίστους, ανεξάρτητα από τη φυλή, την εθνοτική ομάδα ή τη χρονική περίοδο. Αυτές δεν έχουν καμία σχέση μ’ εμάς. Με εμάς δεν έχουν σχέση ούτε καν οι επέτειοι κάθε περιόδου και κάθε τμήματος των τριών σταδίων του έργου του Θεού. Για παράδειγμα, δεν έχουν καμία σχέση με εμάς οι γιορτές από την Εποχή του Νόμου, ούτε φυσικά το Πάσχα, τα Χριστούγεννα και όλες οι άλλες από την Εποχή της Χάριτος. Τι θέλω να καταλάβουν οι άνθρωποι μέσω της συναναστροφής σχετικά με αυτά τα πράγματα; Ότι ο Θεός δεν τηρεί ούτε γιορτές ούτε κανονισμούς σε ό,τι κάνει. Ενεργεί με ελευθερία χωρίς περιορισμούς, χωρίς κανένα ταμπού, και δεν τηρεί ποτέ καμιά γιορτή. Ακόμη κι αν είναι η αρχή, το τέλος ή μια ξεχωριστή ημέρα του περασμένου έργου του Θεού, ο Θεός ποτέ δεν τη γιορτάζει. Ούτε γιορτάζει ούτε τονίζει συγκεκριμένα αυτές τις ημερομηνίες, τις ημέρες ή τις ώρες στους ανθρώπους. Από μία άποψη, αυτό λέει στους ανθρώπους ότι ο Θεός δεν γιορτάζει αυτές τις ημέρες, ότι δεν ενδιαφέρεται γι’ αυτές. Από μια άλλη άποψη, τους λέει ότι δεν υπάρχει λόγος να γιορτάζουν αυτές τις ημέρες, ότι δεν πρέπει να τις τηρούν. Δεν χρειάζεται να θυμούνται οι άνθρωποι καμία μέρα ή ώρα που έχει σχέση με το έργο του Θεού, πόσο μάλλον να τις γιορτάζουν. Και τι χρειάζεται να κάνουν; Να υποταχθούν στην ενορχήστρωση του Θεού και να αποδεχτούν την κυριαρχία Του υπό την καθοδήγησή Του. Πρέπει να αποδεχτούν την αλήθεια και να υποταχθούν σ’ αυτήν στην καθημερινότητά τους. Τόσο απλό είναι. Αν το κάνουν αυτό, δεν θα γίνει η ζωή τους πιο εύκολη και πιο ευχάριστη; (Ναι.) Επομένως, η συναναστροφή πάνω σ’ αυτά τα ζητήματα οδηγεί στην απελευθέρωση και την ελευθερία για κάθε άνθρωπο, όχι σε δεσμά. Διότι, από μια άποψη, πρόκειται για αντικειμενικά γεγονότα και αληθινά πράγματα που οι άνθρωποι οφείλουν να καταλάβουν και, από μια άλλη άποψη, τους απελευθερώνουν κιόλας και τους επιτρέπουν να εγκαταλείψουν εκείνα στα οποία δεν πρέπει να προσκολλώνται. Ταυτόχρονα, τους μαθαίνουν ότι αυτά τα πράγματα δεν εκφράζουν την αλήθεια και ότι μόνο μία οδό του Θεού θα πρέπει να ακολουθούν, δηλαδή την αλήθεια. Το καταλαβαίνετε; (Ναι.)

Στο θέμα της οικογένειας, εκτός από την εγκατάλειψη της διαμόρφωσης από αυτήν, υπάρχουν και άλλες πτυχές που πρέπει να εγκαταλείψουν οι άνθρωποι. Έχουμε συναναστραφεί πάνω στη διαμόρφωση που έχει η οικογένεια στις σκέψεις ενός ατόμου, καθώς και σχετικά με τα διάφορα ρητά που αφορούν τη ζωή και με τα οποία έχει διαμορφώσει τους ανθρώπους η οικογένειά τους. Όλες οι οικογένειες προσφέρουν στους ανθρώπους μια σταθερή ζωή και χώρο για να αναπτυχθούν, ενώ τους δίνουν και ένα αίσθημα ασφάλειας, ένα στήριγμα και μια πηγή κάλυψης των βασικών αναγκών τους καθώς μεγαλώνουν. Εκτός του ότι καλύπτουν τις συναισθηματικές τους ανάγκες, οι άνθρωποι ικανοποιούν μέσω της οικογένειάς τους και τις υλικές. Φυσικά, λαμβάνουν και ό,τι χρειάζονται για να ζήσουν, καθώς και κάποιες γενικές γνώσεις για τη ζωή που έχουν ανάγκη όσο μεγαλώνουν. Οι άνθρωποι παίρνουν πολλά από την οικογένειά τους, γι’ αυτό και όλοι δυσκολεύονται να αποκοπούν από αυτή. Η οικογένεια παρέχει μεν πολλά οφέλη στους ανθρώπους, αλλά αν το δούμε από τη σκοπιά του περιεχομένου της συναναστροφής μας, είναι πολλές και οι αρνητικές επιρροές, στάσεις και οπτικές ζωής που έχει. Αυτό σημαίνει ότι, αν και η οικογένειά σου σου προσφέρει πολλά απαραίτητα πράγματα για τη ζωή σου σε σωματικό επίπεδο, δηλαδή καλύπτει τις βασικές σου ανάγκες και σου δίνει ένα συναισθηματικό στήριγμα και αποκούμπι, την ίδια στιγμή σου προκαλεί και κάποια περιττά προβλήματα. Φυσικά, αν δεν έχουν κατανοήσει την αλήθεια, οι άνθρωποι δυσκολεύονται να ξεφύγουν από αυτά τα προβλήματα και να τα εγκαταλείψουν. Ως έναν βαθμό, η οικογένειά σου φέρνει στην καθημερινότητα και την ύπαρξή σου τόσο μεγάλη όσο και μικρή αναστάτωση, και αυτό σου προκαλεί περίπλοκα και αντιφατικά συναισθήματα απέναντί της. Εφόσον ικανοποιεί τις συναισθηματικές σου ανάγκες, ενώ ταυτόχρονα παρεμβαίνει σε συναισθηματικό επίπεδο στη ζωή σου, ο όρος «οικογένεια» προκαλεί στους περισσότερους ανθρώπους σκέψεις που είναι περίπλοκες και δεν είναι εύκολο να εκφραστούν. Γεμίζεις νοσταλγία, νιώθεις προσκολλημένος στην οικογένειά σου και, φυσικά, αισθάνεσαι ευγνωμοσύνη προς αυτήν, αλλά την ίδια στιγμή, τα μπλεξίματα που σου προκαλεί σε κάνουν να τη θεωρείς μεγάλη πηγή προβλημάτων. Αυτό σημαίνει ότι, από τη στιγμή που ενηλικιώνεται κάποιος, αρχίζουν και περιπλέκονται η αντίληψη, οι σκέψεις και οι οπτικές του σχετικά με την οικογένειά του. Από τη μία, αν εγκαταλείψει, παρατήσει ή σταματήσει να σκέφτεται εντελώς την οικογένειά του, η συνείδησή του δεν το αντέχει. Και από την άλλη, αν αρχίσει να σκέφτεται την οικογένειά του, αναπολήσει το παρελθόν και παραδοθεί ολόψυχα σ’ αυτήν όπως όταν ήταν παιδί, και πάλι δεν νιώθει άνετα με αυτό. Οι άνθρωποι βιώνουν συχνά τέτοια κατάσταση, τέτοιες σκέψεις, απόψεις ή συνθήκες σχετικά με την οικογένειά τους, και μάλιστα αυτές οι σκέψεις και οι απόψεις ή οι συνθήκες προέρχονται και από τη διαμόρφωση της οικογένειάς τους. Και πάνω σ’ αυτό θα συναναστραφούμε σήμερα: το φορτίο με το οποίο επιβαρύνει τους ανθρώπους η οικογένεια.

Πριν λίγο συναναστραφήκαμε σχετικά με το ότι η οικογένεια προκαλεί συχνά στο άτομο αντικρουόμενα συναισθήματα και δυσφορία. Θέλει να την εγκαταλείψει τελείως, αλλά ταυτόχρονα νιώθει ενοχές στη συνείδησή του και δεν βρίσκει το κουράγιο να το κάνει. Αν δεν την εγκαταλείψει, αλλά αντίθετα επενδύσει με όλη του την καρδιά στην οικογένειά του και γίνει ένα μ’ αυτήν, τότε πολύ συχνά δεν ξέρει τι να κάνει, αφού κάποιες απόψεις του είναι αντίθετες με αυτές της οικογένειάς του. Οι άνθρωποι, λοιπόν, θεωρούν πολύ δύσκολο να αντιμετωπίσουν την οικογένειά τους· δεν μπορούν να γίνουν τελείως συμβατοί μαζί της, αλλά ούτε και να αποκοπούν πλήρως απ’ αυτήν. Η σημερινή μας συναναστροφή, λοιπόν, ας γίνει πάνω στο πώς να χειρίζεται κανείς τη σχέση του με την οικογένειά του. Το θέμα αυτό αφορά ορισμένα φορτία που προκύπτουν από την οικογένεια, και αυτό είναι το τρίτο θέμα του ζητήματος της εγκατάλειψής της: η εγκατάλειψη των φορτίων που πηγάζουν από αυτήν. Και είναι πολύ σημαντικό αυτό το θέμα. Πείτε Μου μερικά πράγματα που καταλαβαίνετε σε σχέση με τα φορτία που προέρχονται από την οικογένεια. Αφορούν τις ευθύνες, τις υποχρεώσεις, την ευσέβεια που πρέπει να έχει ένα παιδί προς τους γονείς του και τα λοιπά; (Ναι.) Τα φορτία που προκύπτουν από την οικογένεια έχουν σχέση με τις ευθύνες, τις υποχρεώσεις και την ευσέβεια του παιδιού προς τον γονιό, τα οποία επωμίζεται κάποιος απέναντι στην οικογένειά του. Όλα αυτά, από τη μία, είναι οι ευθύνες και οι υποχρεώσεις στις οποίες πρέπει να ανταποκρίνεται κάποιος, από την άλλη, όμως, υπό συγκεκριμένες συνθήκες και για συγκεκριμένους ανθρώπους, μετατρέπονται σε αναστάτωση στη ζωή τους, και η αναστάτωση αυτή είναι που ονομάζουμε φορτία. Μπορούμε να συζητήσουμε το ζήτημα των φορτίων που προέρχονται από την οικογένεια σε σχέση με δύο πτυχές. Η μία είναι οι προσδοκίες των γονιών. Κάθε γονιός ή πρεσβύτερος έχει διαφορετικές προσδοκίες για τα παιδιά του, μεγάλες και μικρές. Ελπίζουν τα παιδιά τους να διαβάζουν πολύ, να έχουν καλή συμπεριφορά, να διακρίνονται στο σχολείο, να είναι αριστούχοι μαθητές και να μην τεμπελιάζουν. Θέλουν οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές των παιδιών τους να τα σέβονται, και οι βαθμοί τους να είναι σταθερά πάνω από 16. Αν το παιδί γράψει 12, θα το δείρουν, και αν γράψει ακόμα πιο κάτω, θα το βάλουν τιμωρία να κοιτάει τον τοίχο για να σκεφτεί τα λάθη του ή να σταθεί ακίνητο. Θα του απαγορέψουν να τρώει, να κοιμάται, να βλέπει τηλεόραση ή να παίζει στον υπολογιστή, και δεν θα του αγοράσουν τα ωραία ρούχα και τα παιχνίδια που του είχαν υποσχεθεί. Οι γονείς κάθε οικογένειας έχουν διαφορετικές προσδοκίες για τα παιδιά τους και τρέφουν μεγάλες ελπίδες γι’ αυτά. Ευελπιστούν εκείνα να πετύχουν στη ζωή τους, να προοδεύσουν γρήγορα στην καριέρα τους, και να τιμήσουν και να δοξάσουν τους προγόνους τους και την οικογένειά τους. Δεν υπάρχει γονιός που να θέλει να γίνουν τα παιδιά του επαίτες, αγρότες ή ληστές και κακοποιοί. Ούτε θέλει κανένας γονιός να γίνουν τα παιδιά του πολίτες δεύτερης κατηγορίας μόλις ενταχθούν στην κοινωνία, να ψάχνουν στα σκουπίδια, να πουλάνε εμπορεύματα στα πεζοδρόμια, να γίνουν μικροπωλητές ή να τους περιφρονούν οι υπόλοιποι. Είτε είναι ρεαλιστικές είτε όχι, οι γονείς έχουν ούτως ή άλλως κάθε λογής προσδοκίες για τα παιδιά τους. Οι προσδοκίες τους είναι η προβολή στα παιδιά τους των δικών τους επιδιώξεων, εκείνων που οι ίδιοι θεωρούν καλές και ευγενείς, καθώς εναποθέτουν σε αυτά τις ελπίδες τους για την εκπλήρωση των δικών τους επιθυμιών. Τι προκαλούν, λοιπόν, αυτές οι επιθυμίες των γονιών στα παιδιά τους χωρίς εκείνοι να το θέλουν; (Πίεση.) Ναι, δημιουργούν πίεση, και τι άλλο; (Φορτία.) Μετατρέπονται σε πίεση και γίνονται και δεσμά. Αφού έχουν προσδοκίες από τα παιδιά τους, θα τα πειθαρχήσουν, θα τα καθοδηγήσουν και θα τα διαπαιδαγωγήσουν σύμφωνα με αυτές τις προσδοκίες· μάλιστα, δεν θα διστάσουν να επενδύσουν στα παιδιά τους για να ικανοποιήσουν τις προσδοκίες τους ούτε να πληρώσουν το οποιοδήποτε τίμημα γι’ αυτές. Ας πούμε, οι γονείς θέλουν να διακριθούν τα παιδιά τους στο σχολείο, να είναι πρώτα στην τάξη, να γράφουν πάνω από 18 σε κάθε διαγώνισμα, να είναι πάντα νούμερο ένα ή, στη χειρότερη, να μην πέφτουν ποτέ κάτω από την πέμπτη θέση. Και μόλις εκφράσουν αυτές τις προσδοκίες, δεν κάνουν ταυτόχρονα και οι ίδιοι κάποιες θυσίες για να βοηθήσουν τα παιδιά τους να πετύχουν τους συγκεκριμένους στόχους; (Ναι.) Για να πετύχουν τους στόχους αυτούς τα παιδιά, ξυπνάνε νωρίς για να κάνουν επανάληψη στα μαθήματά τους και να αποστηθίσουν κείμενα, ενώ οι γονείς ξυπνάνε κι αυτοί νωρίς για να τα βοηθήσουν. Όταν έχει ζέστη, τους κάνουν αέρα με τη βεντάλια, τους φτιάχνουν κάτι δροσερό να πιουν ή τους παίρνουν παγωτό. Σηκώνονται πρωί πρωί για να τους ετοιμάσουν γάλα σόγιας, τηγανητά μπαστουνάκια ζύμης και αυγά. Όταν έχουν εξετάσεις, μάλιστα, τα βάζουν να φάνε ένα τηγανητό μπαστουνάκι ζύμης και δύο αυγά, με την ελπίδα ότι έτσι θα καταφέρουν να γράψουν 100.^[*] Αν πεις: «Δεν μπορώ να τα φάω όλα αυτά, μου φτάνει ένα αυγό», θα σου πουν: «Χαζούλη, αν φας ένα αυγό, θα πάρεις μόνο 10 βαθμούς. Φάε άλλο ένα για τη μαμά. Βάλε τα δυνατά σου· αν μπορέσεις να το φας και αυτό, θα πάρεις 100». Το παιδί λέει: «Μόλις τώρα ξύπνησα, δεν μπορώ να φάω ακόμα». «Όχι, πρέπει να φας! Να είσαι καλό παιδί και να ακούς τη μανούλα. Για το καλό σου το κάνει αυτό η μαμά, άντε, φάε για τη μαμά σου». Το παιδί τότε σκέφτεται: «Πόσο νοιάζεται η μαμά μου! Ό,τι κάνει το κάνει για το καλό μου. Θα το φάω, λοιπόν». Αυτό που τρως είναι ένα αυγό, αλλά τι είναι αυτό που πραγματικά καταπίνεις; Πίεση, διστακτικότητα και απροθυμία. Είναι καλό να τρως και η μητέρα σου έχει υψηλές προσδοκίες, ενώ από τη σκοπιά της ανθρώπινης φύσης και της συνείδησης οφείλεις να τις αποδεχτείς, αλλά η λογική λέει ότι πρέπει να αντισταθείς σε μια τέτοια αγάπη, να μην αποδέχεσαι αυτόν τον τρόπο που γίνονται τα πράγματα. Δυστυχώς, όμως, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα. Αν δεν φας, η μητέρα σου θα θυμώσει και θα σε δείρει, θα σε μαλώσει ή ακόμα και θα σε βρίσει. Κάποιοι γονείς λένε: «Καλά, τόσο άχρηστος είσαι, που κοπιάζεις να φας ακόμα και ένα αυγό; Δεν θα σε κάνουν να πάρεις 100 ένα τηγανητό μπαστουνάκι ζύμης και δύο αυγά; Για το καλό σου δεν γίνονται όλα αυτά; Εσύ, όμως, δεν μπορείς να το φας. Αν δεν μπορέσεις να το φας, τότε στο μέλλον θα ζητιανεύεις για φαγητό. Κάνε ό,τι νομίζεις!» Είναι και κάποια παιδιά που στ’ αλήθεια δεν μπορούν να φάνε το πρωινό, αλλά οι γονείς τους τα αναγκάζουν να το φάνε, και μετά το ξερνάνε όλο. Δεν είναι και τίποτα σπουδαίο ο εμετός από μόνος του, αλλά κάνει τους γονείς να θυμώσουν ακόμα περισσότερο και, αντί να συμπονέσουν τα παιδιά τους και να τα καταλάβουν, τα μαλώνουν. Και όταν τα μαλώνουν, εκείνα νιώθουν ακόμα περισσότερο ότι έχουν απογοητεύσει τους γονείς τους και ρίχνουν ακόμα περισσότερο το φταίξιμο στον εαυτό τους. Δεν είναι εύκολη η ζωή για αυτά τα παιδιά, έτσι; (Όχι, δεν είναι.) Μόλις κάνεις εμετό, μένεις λίγο ακόμα στο μπάνιο και κλαις κρυφά, ενώ προσποιείσαι ότι συνεχίζεις να κάνεις εμετό. Όταν βγεις από το μπάνιο, σκουπίζεις βιαστικά τα δάκρυά σου για να μην τα δει η μητέρα σου. Γιατί; Γιατί αν σε δει, θα σε μαλώσει και μάλιστα μπορεί να σε βρίσει: «Κοίτα έναν άχρηστο —γιατί κλαις; Άχρηστε, ούτε ένα τόσο ωραίο φαγητό δεν μπορείς να φας. Τι θες να φας; Αν σου έκοβα το επόμενο γεύμα, θα το έτρωγες αυτό, έτσι δεν είναι; Έχεις γεννηθεί για να υποφέρεις! Αν δεν στρωθείς στο διάβασμα και δεν γράψεις καλά στις εξετάσεις, στο τέλος θα καταντήσεις να ζητιανεύεις για φαγητό!» Φαίνεται πως κάθε κουβέντα της μητέρας σου λέγεται για να σε εκπαιδεύσει, αλλά ταυτόχρονα μοιάζει και με επίπληξη. Εσύ, όμως, πώς νιώθεις; Νιώθεις τις προσδοκίες και την αγάπη των γονιών σου, οπότε, σε μια τέτοια κατάσταση, όσο σκληρά κι αν σου μιλάει η μάνα σου, οφείλεις να δεχτείς τα λόγια της και να τα καταπιείς με δάκρυα στα μάτια. Πρέπει να φας, ακόμα κι αν δεν μπορείς, και ακόμα κι αν θέλεις να κάνεις εμετό, πρέπει και πάλι να φας. Αντέχεται εύκολα αυτή η ζωή; (Όχι, δεν αντέχεται εύκολα.) Γιατί; Τι εκπαίδευση σου δίνουν οι προσδοκίες των γονιών σου; (Την ανάγκη να γράψω καλά στις εξετάσεις και να πετύχω στο μέλλον.) Οφείλεις να δείξεις ότι είσαι πολλά υποσχόμενος, οφείλεις να δικαιώσεις την αγάπη, τη σκληρή δουλειά και τις θυσίες της μητέρας σου, αλλά και να εκπληρώσεις τις προσδοκίες των γονιών σου και να μην τους απογοητεύσεις. Σε αγαπάνε πάρα πολύ, έχουν δώσει τα πάντα για σένα, για σένα τα κάνουν όλα, εις βάρος της ίδιας τους της ζωής. Άρα, σε τι έχουν μετατραπεί όλες οι θυσίες τους, η μόρφωσή τους, ακόμα και η αγάπη τους; Μετατράπηκαν σε κάτι που πρέπει να ξεπληρώσεις και, την ίδια στιγμή, μετατράπηκαν σε φορτίο για σένα. Έτσι δημιουργείται το φορτίο. Δεν έχει σημασία αν οι γονείς τα κάνουν όλα αυτά από ένστικτο, από αγάπη ή επειδή το επιβάλλει η κοινωνία. Σε τελική ανάλυση, αυτές οι μέθοδοι με τις οποίες σε εκπαιδεύουν και σε μεταχειρίζονται, αλλά και όλες οι ιδέες που σου εμφυσούν, δεν φέρνουν στην ψυχή σου ελευθερία, απελευθέρωση, άνεση ή χαρά. Και τι σου φέρνουν; Πίεση, φόβο, τύψεις και αγωνία στη συνείδησή σου. Τι άλλο; (Δεσμά και περιορισμούς.) Δεσμά και περιορισμούς. Και επιπλέον, εφόσον οι γονείς σου έχουν τέτοιες προσδοκίες για σένα, εσύ δεν μπορείς παρά να ζεις για τις ελπίδες τους. Για να ανταποκριθείς στις προσδοκίες τους, για να μην τους απογοητεύσεις και για να µη χάσουν την ελπίδα τους σ’ εσένα, διαβάζεις καθημερινά πάρα πολύ σχολαστικά και ευσυνείδητα για κάθε μάθημα και κάνεις ό,τι σου ζητήσουν να κάνεις. Δεν σε αφήνουν να δεις τηλεόραση, κι εσύ τους υπακούς και δεν βλέπεις, αν και το θέλεις πολύ. Γιατί αντιστέκεσαι σ’ αυτό που θέλεις να κάνεις; (Επειδή φοβάμαι μήπως απογοητεύσω τους γονείς μου.) Φοβάσαι ότι, αν δεν ακούσεις τους γονείς σου, η επίδοσή σου στο σχολείο θα πέσει πολύ και δεν θα καταφέρεις να μπεις σε κάποιο πανεπιστήμιο περιωπής. Νιώθεις αβεβαιότητα για το μέλλον σου. Είναι λες και αν δεν σε ελέγξουν, δεν σε μαλώσουν και δεν σε καταπιέσουν οι γονείς σου, δεν ξέρεις τι σε περιμένει στο μονοπάτι σου. Δεν τολμάς να ξεφύγεις από τους περιορισμούς και τα δεσμά τους. Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να τους επιτρέπεις να θέτουν κάθε λογής κανόνες για σένα, τους αφήνεις να σε χειραγωγούν και δεν τολμάς να τους αψηφήσεις. Από τη μία πλευρά, δεν είσαι καθόλου σίγουρος για το μέλλον σου· από την άλλη, εξαιτίας της συνείδησης και της ανθρώπινης φύσης σου, δεν θέλεις να τους αψηφήσεις, ούτε να τους πληγώσεις. Νομίζεις ότι, ως παιδί τους, πρέπει να τους ακούς γιατί τα κάνουν όλα για το καλό σου, για το μέλλον σου και για τις προοπτικές σου. Όταν, λοιπόν, θέτουν κάθε λογής κανόνες, εσύ απλώς τους υπακούς χωρίς να λες κουβέντα. Ακόμα κι αν κατά βάθος δεν το θέλεις καθόλου, δεν μπορείς να μη δεχτείς τις εντολές τους. Εφόσον δεν σε αφήνουν, ούτε τηλεόραση βλέπεις, ούτε βιβλία ψυχαγωγίας διαβάζεις, ούτε κάνεις παρέα με τον τάδε ή τον δείνα συμμαθητή σου. Ξυπνάς την ώρα που σου λένε να ξυπνήσεις. Κοιμάσαι την ώρα που σου λένε να κοιμηθείς. Διαβάζεις όση ώρα σου λένε να διαβάσεις. Σου λένε πόσα βιβλία να διαβάσεις, πόσες εξωσχολικές δραστηριότητες πρέπει να κάνεις και, αφού αυτοί πληρώνουν για τη μόρφωσή σου, τους αφήνεις να σου λένε τι να κάνεις και να σε ελέγχουν. Ειδικότερα, κάποιοι γονείς έχουν αυξημένες προσδοκίες από τα παιδιά τους, ελπίζοντας ότι θα τους ξεπεράσουν ή θα κάνουν πραγματικότητα μια δική τους, ανεκπλήρωτη επιθυμία. Μπορεί, ας πούμε, κάποιοι γονείς να ήθελαν να γίνουν χορευτές, αλλά για διάφορους λόγους, όπως τα χρόνια που μεγάλωσαν ή η κατάσταση της οικογένειάς τους, δεν κατάφεραν τελικά να εκπληρώσουν αυτήν την επιθυμία. Για τον λόγο αυτόν, την προβάλλουν σ’ εσένα. Εκτός από τις απαιτήσεις που έχουν ήδη από σένα, δηλαδή να είσαι πρώτος στην τάξης σου και να μπεις σε ένα πανεπιστήμιο περιωπής, σε γράφουν και σε σχολή χορού. Σε βάζουν να μάθεις διάφορα είδη χορού ως εξωσχολική δραστηριότητα, να μάθεις περισσότερα στο μάθημα χορού, να κάνεις περισσότερη εξάσκηση στο σπίτι και να είσαι ο καλύτερος στην τάξη σου με διαφορά. Εν τέλει, απαιτούν όχι μόνο να μπεις σε ένα σπουδαίο πανεπιστήμιο, αλλά και να γίνεις χορευτής. Δύο επιλογές έχεις μόνο: είτε να γίνεις χορευτής, είτε να μπεις σε ένα έγκριτο πανεπιστήμιο και στη συνέχεια να κάνεις μεταπτυχιακό και μετά διδακτορικό. Αυτά τα δύο μονοπάτια έχεις να επιλέξεις. Από τη μία πλευρά, προσδοκούν από εσένα να διαβάσεις πολύ στο σχολείο, να μπεις σε ένα υψηλού κύρους πανεπιστήμιο, να διακριθείς ανάμεσα στους συνομηλίκους σου και να αποκτήσεις ένα μέλλον με επιτυχία και δόξα. Από την άλλη, προβάλλουν σ’ εσένα τις ανεκπλήρωτες επιθυμίες τους, ελπίζοντας να μπορέσεις να τις πραγματοποιήσεις για λογαριασμό τους. Έτσι, επωμίζεσαι ταυτόχρονα δύο φορτία σχετικά με τις σπουδές ή με τη μελλοντική σου καριέρα. Από τη μία πλευρά, πρέπει να ανταποκριθείς στις προσδοκίες τους και να τους ξεπληρώσεις όλα όσα έκαναν για σένα, πασχίζοντας να διακριθείς τελικά ανάμεσα στους συνομηλίκους σου ώστε να απολαύσουν εκείνοι μια καλή ζωή. Από την άλλη, έχεις και να πραγματοποιήσεις τα όνειρα που δεν κατάφεραν εκείνοι να κάνουν πραγματικότητα όταν ήταν νέοι και να τους βοηθήσεις να εκπληρώσουν τις επιθυμίες τους. Δεν είναι πολύ κουραστικό αυτό; (Ναι.) Έστω και ένα από αυτά τα δύο φορτία είναι ήδη πολύ βαρύ για σένα· οποιοδήποτε από τα δύο είναι ικανό να σε εξαντλήσει και να σου κόψει την ανάσα. Ιδιαίτερα στις μέρες μας που υπάρχει τόσο σκληρός ανταγωνισμός, οι διάφορες απαιτήσεις των γονιών από τα παιδιά τους είναι απλούστατα αβάσταχτες και απάνθρωπες· είναι εντελώς παράλογες. Πώς το ονομάζουν αυτό οι άπιστοι; Συναισθηματικό εκβιασμό. Όπως και να το αποκαλούν οι άπιστοι, το πρόβλημα δεν λύνεται και δεν μπορούν να εξηγήσουν ξεκάθαρα την ουσία του προβλήματος. Εκείνοι το αποκαλούν συναισθηματικό εκβιασμό, αλλά εμείς πώς το αποκαλούμε; (Δεσμά και φορτία.) Εμείς το αποκαλούμε φορτία. Τα φορτία είναι κάτι που οφείλει κάποιος να κουβαλάει; (Όχι.) Είναι κάτι πρόσθετο, κάτι επιπλέον που αναλαμβάνεις. Δεν αποτελεί κομμάτι του εαυτού σου. Δεν είναι κάτι που έχει ή που χρειάζεται το σώμα, η καρδιά και η ψυχή σου· είναι κάτι που προστίθεται. Έρχεται από το εξωτερικό περιβάλλον, όχι από μέσα σου.

Οι γονείς σου έχουν μεγάλες προσδοκίες για τις σπουδές σου και για την καριέρα που θα διαλέξεις. Παράλληλα, έχουν κάνει πολλές θυσίες και έχουν επενδύσει πολύ χρόνο και ενέργεια ώστε να μπορέσεις να εκπληρώσεις τις προσδοκίες τους. Από τη μια πλευρά, το κάνουν για να σε βοηθήσουν να εκπληρώσεις τις επιθυμίες τους· απ’ την άλλη, το κάνουν για να ικανοποιηθούν και οι δικές τους προσδοκίες. Με λίγα λόγια, είτε είναι λογικές οι προσδοκίες των γονιών σου είτε όχι, αυτές οι συμπεριφορές κάθε γονιού, μαζί με τις απόψεις, τις στάσεις και τις μεθόδους τους, λειτουργούν ως αόρατα δεσμά για τον κάθε άνθρωπο. Όποιο κι αν είναι το πρόσχημα γι’ αυτό που κάνουν —η αγάπη τους για σένα, οι μελλοντικές σου προοπτικές ή για να καταφέρεις στο μέλλον να ζήσεις μια ωραία ζωή— ο στόχος και οι μέθοδοι αυτών των απαιτήσεων, αλλά και η αφετηρία του σκεπτικού τους είναι, με λίγα λόγια, ένα είδος φορτίου για τον καθένα. Δεν τα χρειάζεται αυτά η ανθρώπινη φύση. Εφόσον η ανθρώπινη φύση δεν χρειάζεται αυτά τα φορτία, οι μόνες συνέπειές τους μπορούν να είναι η διαστρέβλωση, η αλλοίωση και ο κατακερματισμός της ανθρώπινης φύσης του ατόμου· διώκουν, βλάπτουν και καταπιέζουν την ανθρώπινη φύση του ατόμου. Δεν είναι ευεργετικές αυτές οι συνέπειες, είναι κακές και επηρεάζουν ακόμη και τη ζωή του καθενός. Μέσα από τον ρόλο τους ως γονείς, απαιτούν να κάνεις διάφορα πράγματα που είναι αντίθετα με τις ανάγκες και τα ένστικτα της ανθρώπινης φύσης ή που τα υπερβαίνουν. Μπορεί, ας πούμε, όταν είναι μικρά τα παιδιά τους, να τα αφήνουν να κοιμούνται μόνο πέντε ή έξι ώρες κάθε βράδυ. Δεν επιτρέπεται να ξαπλώσουν πριν τις 11 το βράδυ, ενώ πρέπει να ξυπνούν στις 5 το πρωί. Ούτε καμιά ψυχαγωγική δραστηριότητα επιτρέπεται να κάνουν ούτε να ξεκουραστούν την Κυριακή. Πρέπει να καλύπτουν συγκεκριμένη ύλη, τόσο για το σχολείο όσο και για εξωσχολικά μαθήματα, ενώ κάποιοι γονείς αναγκάζουν τα παιδιά τους μέχρι και να μάθουν μια ξένη γλώσσα. Με λίγα λόγια, τα αναγκάζουν να αποκτήσουν και ένα σωρό επιπλέον δεξιότητες και γνώσεις, εκτός από τα μαθήματα που κάνουν στο σχολείο. Αν δεν διαβάζεις, δεν είσαι καλό, υπάκουο, εργατικό και λογικό παιδί· αντίθετα, είσαι ένα ανάξιο υποκείμενο, άχρηστος και ανόητος. Με την πρόφαση ότι θέλουν το καλύτερο για τα παιδιά τους, οι γονείς σου σου στερούν το δικαίωμα να κοιμάσαι όσο θες, σου στερούν την ελευθερία και τις ευτυχισμένες στιγμές των παιδικών σου χρόνων, ενώ ταυτόχρονα σου στερούν και ένα σωρό δικαιώματα που πρέπει να έχεις ως ανήλικος. Το ελάχιστο που κάνουν είναι ότι όταν χρειάζεσαι ξεκούραση, χρειάζεσαι ας πούμε επτά με οκτώ ώρες ύπνου για να ξεκουραστείς, σου επιτρέπουν να κοιμηθείς μόνο πέντε με έξι ώρες. Μερικές φορές κοιμάσαι επτά με οκτώ ώρες, αλλά αναγκάζεσαι να υπομείνεις την αδιάκοπη γκρίνια των γονιών σου, που σου λένε πράγματα όπως: «Από δω και πέρα, δεν χρειάζεται να ξαναπάς σχολείο. Κάτσε σπίτι και κοιμήσου! Αφού σου αρέσει ο ύπνος, κάτσε όλη σου τη ζωή στο σπίτι να κοιμάσαι. Εφόσον δεν θες να πας σχολείο, στο μέλλον θα αναγκάζεσαι ζητιανεύεις για να φας!» Μία φορά δεν σηκώθηκες νωρίς, και σου συμπεριφέρονται έτσι· δεν είναι απάνθρωπη αυτή η μεταχείριση; (Ναι.) Για να μην έχεις, λοιπόν, τέτοιες δυσάρεστες καταστάσεις, το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να συμβιβάζεσαι και να αυτοσυγκρατείσαι· φροντίζεις να ξυπνάς στις 5 το πρωί και να πέφτεις για ύπνο μόνο μετά τις 11 το βράδυ. Το θέλεις που συγκρατείς έτσι τον εαυτό σου; Είσαι ευχαριστημένος που το κάνεις; Όχι. Απλώς δεν έχεις άλλη επιλογή. Αν δεν κάνεις ό,τι σου πουν οι γονείς σου, μπορεί να σε αγριοκοιτάξουν ή να σε μαλώσουν. Δεν θα σε δείρουν, απλώς θα σου πουν: «Πετάξαμε στα σκουπίδια τη σχολική τσάντα σου. Δεν χρειάζεται να πηγαίνεις πια στο σχολείο. Κάτσε έτσι. Και όταν κλείσεις τα 18, να πας να γίνεις σκουπιδιάρης!» Δεν σε χτυπάνε ούτε σε μαλώνουν, αλλά σε προκαλούν συνέχεια με την ασταμάτητη κριτική τους και δεν αντέχεις. Τι δεν αντέχεις; Δεν αντέχεις να σου λένε οι γονείς σου: «Αν κοιμηθείς μια δυο ώρες παραπάνω, τότε στο μέλλον θα γίνεις αλήτης και θα ζητιανεύεις για να φας». Βαθιά μέσα σου σε ανησυχούν και σε στεναχωρούν αυτές οι δύο επιπλέον ώρες που κοιμήθηκες. Νιώθεις ότι έχεις κάποιο χρέος στους γονείς σου γι’ αυτές τις δύο παραπάνω ώρες ύπνου, ότι τους έχεις απογοητεύσει μετά από τόση σκληρή δουλειά που έχουν επενδύσει σ’ εσένα τόσα χρόνια και τις ειλικρινείς ανησυχίες τους για σένα. Μισείς τον εαυτό σου και σκέφτεσαι: «Γιατί είμαι τόσο άχρηστος; Τι θα μου προσφέρουν αυτές οι δύο παραπάνω ώρες ύπνου; Θα ανέβουν οι βαθμοί μου ή θα μπορέσω να μπω σε ένα καλό πανεπιστήμιο; Πώς γίνεται να είμαι τόσο αδιάφορος; Πρέπει να ξυπνάω κατευθείαν μόλις χτυπάει το ξυπνητήρι. Γιατί έκατσα και κοιμήθηκα παραπάνω;» Το σκέφτεσαι ξανά: «Είμαι πολύ κουρασμένος. Στ’ αλήθεια χρειάζομαι ξεκούραση!» Στη συνέχεια, το σκέφτεσαι λίγο ακόμα: «Δεν είναι σωστό να σκέφτομαι έτσι. Δεν αψηφώ τους γονείς μου αν σκέφτομαι μ’ αυτόν τον τρόπο; Δεν θα καταλήξω στ’ αλήθεια ζητιάνος αν σκέφτομαι έτσι; Αν σκέφτομαι έτσι, απογοητεύω τους γονείς μου. Πρέπει να τους ακούω και να μην είμαι τόσο ξεροκέφαλος». Εξαιτίας των τιμωριών και των κανόνων που σου επιβάλλουν οι γονείς σου και εξαιτίας των διαφόρων απαιτήσεών τους, είτε αυτές είναι λογικές είτε παράλογες, εσύ γίνεσαι όλο και πιο υποχωρητικός, αλλά ταυτόχρονα όλα όσα κάνουν για σένα οι γονείς σου γίνονται, χωρίς να το καταλαβαίνεις, δεσμά και φορτίο. Όσο κι αν προσπαθείς, δεν μπορείς ούτε να το αποτινάξεις ούτε να κρυφτείς απ’ αυτό· είσαι αναγκασμένος να το κουβαλάς όπου κι αν πας. Τι φορτίο είναι αυτό; «Οι γονείς μου κάνουν τα πάντα για το δικό μου μέλλον. Εγώ είμαι νέος και ανίδεος, άρα πρέπει να τους ακούω. Καθετί που κάνουν είναι σωστό και καλό. Έχουν υποφέρει πάρα πολύ και έχουν επενδύσει πολύ σε μένα. Εγώ πρέπει να εργαστώ σκληρά για χάρη τους, να διαβάζω πάρα πολύ, να βρω αργότερα μια καλή δουλειά και να βγάζω αρκετά χρήματα για να τους συντηρώ, να τους προσφέρω μια καλή ζωή και να τους ξεπληρώσω όσα έκαναν. Αυτό πρέπει να κάνω και να σκέφτομαι». Όταν, όμως, σκέφτεσαι πώς σου φέρθηκαν οι γονείς σου, όταν θυμάσαι τα δύσκολα χρόνια που πέρασες, τα χαρούμενα παιδικά χρόνια που έχασες και κυρίως τους συναισθηματικούς εκβιασμούς που σου έκαναν, βαθιά μέσα σου συνεχίζεις να καταλαβαίνεις ότι δεν τα έκαναν όλα αυτά για χάρη της ανθρώπινης φύσης σου ούτε για τις ανάγκες της ψυχής σου. Ήταν ένα φορτίο. Ναι μεν σκέφτεσαι μ’ αυτόν τον τρόπο, αλλά ποτέ δεν τόλμησες να μισήσεις, ποτέ δεν τόλμησες να αντιμετωπίσεις σωστά και ευθέως ούτε ποτέ τόλμησες να εξετάσεις λογικά όλα αυτά που έκαναν οι γονείς σου ή τη στάση τους απέναντί σου, όπως σου είπε ο Θεός να τα εξετάσεις. Δεν τόλμησες ποτέ να συμπεριφερθείς με τον πλέον σωστό τρόπο στους γονείς σου· έτσι δεν είναι; (Ναι.) Μέχρι τώρα, όσον αφορά τα ζητήματα των σπουδών και της καριέρας που επιλέγετε, έχετε διακρίνει την προσπάθεια και το τίμημα που έχουν πληρώσει οι γονείς σας για σας, καθώς και το τι ακριβώς σας ζητούν να κάνετε και τι υποστηρίζουν ότι πρέπει να ακολουθήσετε; (Πιο πριν δεν μπορούσα να διακρίνω αυτά τα πράγματα και πίστευα πως όλα όσα έκαναν οι γονείς μου τα έκαναν από αγάπη για μένα και για να βελτιωθώ στο μέλλον. Με την τωρινή Σου συναναστροφή, Θεέ μου, τα διακρίνω λίγο πια, οπότε δεν το βλέπω έτσι.) Τι κρύβει, λοιπόν, αυτή η αγάπη; (Δεσμά, δουλεία και φορτίο.) Στην πραγματικότητα, κρύβει τη στέρηση της ανθρώπινης ελευθερίας και της ευτυχίας των παιδικών χρόνων· πρόκειται για απάνθρωπη καταπίεση. Αν το ονομάζαμε κακοποίηση, τότε η συνείδησή σας μπορεί να μη σας άφηνε να δεχτείτε αυτόν τον όρο. Μπορεί, λοιπόν, να χαρακτηριστεί μόνο ως στέρηση της ανθρώπινης ελευθερίας και της ευτυχίας των παιδικών χρόνων, καθώς και ως μια μορφή καταπίεσης ανηλίκων. Δεν θα ήταν πολύ εύστοχο να το ονομάσουμε εκφοβισμό. Απλώς είσαι νέος και δεν ξέρεις τίποτα, οπότε αυτοί έχουν σε όλα την τελευταία λέξη. Ελέγχουν πλήρως τον κόσμο σου κι εσύ γίνεσαι χωρίς να το θες η μαριονέτα τους. Σου λένε τι να κάνεις κι εσύ το κάνεις. Αν εκείνοι θέλουν να σπουδάσεις χορό, είσαι αναγκασμένος να σπουδάσεις χορό. Αν πεις: «Δεν μου αρέσει ο χορός· δεν περνάω καλά, δεν μπορώ να μπω στον ρυθμό και δεν έχω καλή ισορροπία», θα σου πουν: «Τι να κάνουμε; Πρέπει να σπουδάσεις χορό επειδή μου αρέσει εμένα. Πρέπει να το κάνεις για χάρη μου!» Αναγκάζεσαι να το κάνεις, ακόμα και με δάκρυα στα μάτια. Κάποιες φορές, μπορεί η μητέρα σου να σου πει μέχρι και: «Σπούδασε χορό για τη μαμά, άκου τη μητέρα σου. Τώρα είσαι μικρός και δεν καταλαβαίνεις, αλλά όταν μεγαλώσεις, θα καταλάβεις. Για το καλό σου το κάνω· βλέπεις, εγώ όταν ήμουν μικρή δεν είχα τα μέσα, δεν είχα κανέναν να μου πληρώσει τα μαθήματα χορού. Η μαμά δεν πέρασε χαρούμενα παιδικά χρόνια. Αλλά εσύ τώρα είσαι πολύ τυχερός. Ο πατέρας σου κι εγώ βγάζουμε χρήματα και τα βάζουμε στην άκρη ώστε εσύ να μπορείς να σπουδάσεις χορό. Είσαι σαν μια μικρή πριγκίπισσα, σαν ένας μικρός πρίγκιπας. Είσαι τόσο τυχερός! Η μαμά και ο μπαμπάς το κάνουμε αυτό επειδή σε αγαπάμε». Όταν το ακούς αυτό, πώς αντιδράς; Μένεις άφωνος, σωστά; (Ναι.) Συχνά, οι γονείς πιστεύουν ότι τα παιδιά δεν καταλαβαίνουν τίποτα και θεωρούν πως ό,τι λένε οι ενήλικες είναι αλήθεια· πιστεύουν ότι τα παιδιά δεν μπορούν να ξεχωρίσουν το σωστό από το λάθος ούτε να ψάξουν και να βρουν τι είναι σωστό για τα ίδια. Προτού, λοιπόν, ενηλικιωθούν τα παιδιά τους, οι γονείς συχνά τους λένε πράγματα που ούτε οι ίδιοι δεν πιστεύουν καλά καλά, για να τα παραπλανήσουν και να αναισθητοποιήσουν τις νεαρές καρδιές τους, κι έτσι να τα κάνουν να συμμορφωθούν θέλοντας και μη με τις διευθετήσεις τους, χωρίς να έχουν την παραμικρή επιλογή. Ακόμη περισσότεροι γονείς, όσον αφορά την εκπαίδευση, την εμφύσηση διάφορων ιδεών και κάποια πράγματα που απαιτούν να κάνουν τα παιδιά τους, συχνά δικαιολογούν τον εαυτό τους, λέγοντας ό,τι θέλουν. Επίσης, το 99,9 τοις εκατό των γονιών δεν χρησιμοποιεί σωστές και θετικές μεθόδους καθοδήγησης των παιδιών για το πώς να κάνουν το καθετί και ποια κατανόηση πρέπει να έχουν για το καθετί. Αντίθετα, εμφυσούν με το ζόρι στα παιδιά τους αυτά που θέλουν οι ίδιοι μονόπλευρα και εκείνα που θεωρούν καλά και τα αναγκάζουν να τα αποδεχτούν. Ασφαλώς, το 99,9 τοις εκατό από αυτά που αποδέχονται τα παιδιά όχι μόνο δεν συμβαδίζουν με την αλήθεια, αλλά επίσης είναι σκέψεις και απόψεις που δεν θα έπρεπε να έχουν οι άνθρωποι, ενώ ταυτόχρονα δεν συμβαδίζουν και με τις ανάγκες της ανθρώπινης φύσης των παιδιών σε αυτήν την ηλικία. Για παράδειγμα, κάποια παιδιά πέντε ή έξι χρονών παίζουν με κούκλες, κάνουν σχοινάκι ή βλέπουν κινούμενα σχέδια. Δεν είναι φυσιολογικό αυτό; Και στην περίπτωση αυτή, ποιες είναι οι μοναδικές ευθύνες των γονέων; Να επιβλέπουν, να ελέγχουν τα παιδιά τους, να τους προσφέρουν θετική καθοδήγηση, να τα βοηθούν να μη δέχονται αρνητικά πράγματα την περίοδο αυτή και να τους επιτρέπουν να δέχονται τα θετικά πράγματα που αρμόζουν στα παιδιά αυτής της ηλικίας. Πρέπει, για παράδειγμα, στην ηλικία αυτή να μάθουν να τα πηγαίνουν καλά με τα άλλα παιδιά, να αγαπάνε την οικογένειά τους, τη μητέρα και τον πατέρα τους. Οι γονείς θα πρέπει να τα διαπαιδαγωγούν καλύτερα, να τους δείχνουν ότι ο άνθρωπος προέρχεται από τον Θεό, ότι πρέπει να είναι καλά παιδιά, να μάθουν να ακούνε τα λόγια του Θεού και, όταν είναι ταραγμένα ή δεν θέλουν να υπακούσουν, να προσεύχονται, και άλλες τέτοιες θετικές πτυχές της διαπαιδαγώγησης. Τα υπόλοιπα αποσκοπούν στο να ικανοποιούν τα παιδικά τους ενδιαφέροντα. Για παράδειγμα, τα παιδιά που θέλουν να βλέπουν κινούμενα σχέδια και να παίζουν με κούκλες δεν πρέπει να ενοχοποιούνται γι’ αυτό. Κάποιοι γονείς βλέπουν το παιδί τους που είναι πέντε ή έξι χρονών να βλέπει κινούμενα σχέδια και να παίζει με κούκλες και το μαλώνουν: «Είσαι άχρηστος! Δεν ασχολείσαι ούτε με το διάβασμα ούτε με το να κάνεις σωστή δουλειά σ’ αυτήν την ηλικία. Για ποιον λόγο να βλέπεις κινούμενα σχέδια; Όλο γάτες και ποντίκια είναι, δεν έχεις τίποτα καλύτερο να κάνεις; Όλα αυτά τα κινούμενα σχέδια είναι με ζώα, δεν μπορείς να δεις κάτι με ανθρώπους; Πότε θα μεγαλώσεις; Πέτα αυτήν την κούκλα! Είσαι πολύ μεγάλο παιδί πια για να παίζεις με κούκλες. Άχρηστο πλάσμα!» Νομίζεις ότι μπορεί ένα παιδί να καταλάβει τι εννοούν οι ενήλικες όταν το ακούσει αυτό; Τι να κάνει, δηλαδή, ένα παιδί αυτής της ηλικίας αν δεν παίξει με κούκλες ή με τη λάσπη; Να φτιάξει ατομική βόμβα; Ή μήπως προγράμματα για υπολογιστή; Μπορεί να κάνει κάτι τέτοιο; Τα παιδιά της ηλικίας αυτής πρέπει να παίζουν με τουβλάκια, αυτοκινητάκια και κούκλες· αυτό είναι το φυσιολογικό. Και μόλις κουραστούν απ’ το παιχνίδι, πρέπει να ξεκουράζονται και να είναι υγιή και χαρούμενα. Όταν πεισμώνουν και δεν παίρνουν από λόγια, ή όταν δημιουργούν επίτηδες προβλήματα, τότε οι ενήλικες πρέπει να τα νουθετούν: «Είσαι απερίσκεπτος. Δεν κάνουν έτσι τα καλά παιδιά. Ούτε στον Θεό αρέσει αυτό ούτε στη μαμά και στον μπαμπά». Οι γονείς έχουν την ευθύνη να συμβουλεύουν τα παιδιά τους και όχι να προσπαθούν ως ενήλικες να τους εμφυσήσουν ή να τους επιβάλουν το οτιδήποτε, χρησιμοποιώντας τις δικές τους γνώσεις και μεθόδους ή τις επιθυμίες και τις φιλοδοξίες τους. Όσων χρονών κι αν είναι τα παιδιά, οι υποχρεώσεις των γονιών απέναντί τους είναι απλώς να παρέχουν θετική καθοδήγηση, διαπαιδαγώγηση, επίβλεψη και συμβουλές. Όταν βλέπουν τα παιδιά τους να εκδηλώνουν ακραίες σκέψεις, πρακτικές και συμπεριφορές, πρέπει να τους δίνουν θετικές συμβουλές και θετική καθοδήγηση για να τα διορθώσουν, δίνοντάς τους να καταλάβουν το καλό και το κακό, το θετικό και το αρνητικό. Σε αυτήν την ευθύνη πρέπει να ανταποκριθούν οι γονείς. Κι έτσι τα παιδιά, με τις κατάλληλες μεθόδους διαπαιδαγώγησης και καθοδήγησης των γονιών τους, θα μάθουν χωρίς να το συνειδητοποιούν πολλά πράγματα που δεν ήξεραν προηγουμένως. Όταν, λοιπόν, οι άνθρωποι αποδέχονται από μικροί πολλά θετικά πράγματα και μαθαίνουν κάποια πράγματα σχετικά με το σωστό και το λάθος, θα έχουν κανονική και ελεύθερη ψυχή και ανθρώπινη φύση· η ψυχή τους δεν θα πάθει καμιά ζημιά ούτε θα καταπιεστεί. Άσχετα με την υγεία του σώματός τους, τουλάχιστον θα έχουν υγιή και όχι στρεβλό νου, επειδή θα έχουν μεγαλώσει σε ένα ευεργετικό περιβάλλον διαπαιδαγώγησης και όχι μέσα στην καταπίεση ενός κακόβουλου περιβάλλοντος. Καθώς μεγαλώνουν τα παιδιά τους, ευθύνη και υποχρέωση των γονιών δεν είναι να τα πιέζουν, να τα περιορίζουν ή να επεμβαίνουν στις επιλογές τους, προσθέτοντάς τους ένα σωρό φορτία. Αντίθετα, ενώ μεγαλώνουν τα παιδιά τους, όποια κι αν είναι η προσωπικότητα και το επίπεδό τους, ευθύνη των γονιών είναι να τα καθοδηγούν προς μια θετική και ευεργετική κατεύθυνση. Όταν τα παιδιά τους λένε, σκέφτονται ή κάνουν κάτι το παράξενο ή απρεπές, οι γονείς πρέπει να τους προσφέρουν έγκαιρα πνευματικές συμβουλές και καθοδήγηση και να διορθώνουν τη συμπεριφορά τους. Το αν τα παιδιά τους θέλουν να διαβάσουν, πόσο εντατικά διαβάζουν, πόσο ενδιαφέρον έχουν για να μάθουν πράγματα και να αποκτήσουν δεξιότητες και τι δουλειά θα κάνουν όταν μεγαλώσουν, όλα αυτά πρέπει να προσαρμόζονται στα φυσικά τους χαρίσματα, τα ενδιαφέροντα και τις προτιμήσεις τους. Με αυτόν τον τρόπο, τα παιδιά μπορούν να μεγαλώσουν σε ένα περιβάλλον υγιές, ελεύθερο και σταθερό· αυτή είναι η ευθύνη στην οποία πρέπει να ανταποκριθούν οι γονείς. Επίσης, τέτοια στάση θα πρέπει να έχουν οι γονείς απέναντι στην ανάπτυξη, τις σπουδές και την καριέρα των παιδιών τους και όχι να τους επιβάλλουν τις δικές τους επιθυμίες, φιλοδοξίες και προτιμήσεις ή τα απωθημένα τους για να τα κάνουν πραγματικότητα. Με αυτόν τον τρόπο, αφενός, δεν χρειάζεται να κάνουν οι γονείς επιπλέον θυσίες και, αφετέρου, τα παιδιά μπορούν να αναπτυχθούν ελεύθερα και να μάθουν όλα όσα πρέπει με την ορθή και κατάλληλη διαπαιδαγώγηση των γονιών τους. Το πιο σημαντικό είναι οι γονείς να μεταχειρίζονται σωστά τα παιδιά τους ανάλογα με τα χαρίσματα, τα ενδιαφέροντα και την ανθρώπινη φύση τους· αν μεταχειρίζονται τα παιδιά τους σύμφωνα με την αρχή ότι «η μοίρα των ανθρώπων βρίσκεται στα χέρια του Θεού», τότε αναμφισβήτητα το τελικό αποτέλεσμα θα είναι καλό. Το να μεταχειρίζεσαι τα παιδιά σύμφωνα με την αρχή ότι «η μοίρα των ανθρώπων βρίσκεται στα χέρια του Θεού» δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να τους βάζεις όρια· όταν χρειάζεται να τιμωρηθούν, θα πρέπει να τα τιμωρείς και να είσαι αυστηρός όσο χρειάζεται. Είτε η μεταχείριση των παιδιών είναι αυστηρή είτε επιεικής, η αρχή της είναι, όπως μόλις είπαμε, να τα αφήσεις να ακολουθήσουν τη φυσική τους πορεία, να τους προσφέρεις θετική καθοδήγηση και βοήθεια και έπειτα, ανάλογα με τις δικές τους δυνατότητες, να τους δώσεις, όσο μπορείς, βοήθεια και υποστήριξη ως προς τις δεξιότητες, τις γνώσεις ή τα μέσα. Αυτή είναι η ευθύνη των γονέων και όχι να αναγκάζουν τα παιδιά τους να κάνουν κάτι που δεν θέλουν ή που είναι αντίθετο με την ανθρώπινη φύση. Με λίγα λόγια, οι προσδοκίες από τα παιδιά δεν πρέπει να βασίζονται στον ανταγωνισμό και τις ανάγκες της σημερινής κοινωνίας, στις κοινωνικές τάσεις ή στους ισχυρισμούς ή στις διάφορες ιδέες που υπάρχουν σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης των παιδιών στην κοινωνία. Οι προσδοκίες θα πρέπει να βασίζονται πάνω απ’ όλα στα λόγια του Θεού και στην αρχή ότι «τα πάντα βρίσκονται στα χέρια του Θεού». Αυτό πρέπει να κάνουν οι άνθρωποι πάνω απ’ όλα. Σε ποιανού τα χέρια βρίσκεται το τι άνθρωποι θα γίνουν τα παιδιά του καθενός στο μέλλον, τι δουλειά θα διαλέξουν να κάνουν και πώς θα είναι η υλική τους ζωή; (Στα χέρια του Θεού.) Όλα αυτά βρίσκονται στα χέρια του Θεού και όχι στα χέρια των γονέων ή οποιουδήποτε άλλου. Μπορούν οι γονείς να ελέγξουν τη μοίρα των παιδιών τους αν δεν μπορούν να ελέγξουν καν τη δική τους μοίρα; Μπορούν οι γονείς να ελέγξουν τη μοίρα του οποιουδήποτε ανθρώπου αν δεν μπορεί να το κάνει ο ίδιος; Οι άνθρωποι, λοιπόν, ως γονείς, δεν πρέπει να κάνουν ανόητα πράγματα όσον αφορά το πώς αντιμετωπίζουν τις σπουδές και την καριέρα των παιδιών τους. Πρέπει να αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους λογικά και να μη μετατρέπουν τις δικές τους προσδοκίες σε φορτίο για εκείνα ούτε να μετατρέπουν τις θυσίες, τα έξοδα και τις δυσκολίες τους σε φορτίο για τα παιδιά τους ή να μετατρέπουν την οικογένεια σε καθαρτήριο γι’ αυτά. Πρέπει να το καταλάβουν καλά αυτό οι γονείς. Κάποιοι από σας μπορεί να αναρωτηθείτε: «Τι σχέση πρέπει να έχουν τα παιδιά με τους γονείς τους, λοιπόν; Πρέπει να τους βλέπουν σαν φίλους, συναδέλφους ή να έχουν μια σχέση μεγαλύτερου-μικρότερου;» Κάνε όπως νομίζεις. Άσε τα παιδιά να διαλέξουν ό,τι τους αρέσει και κάνε ό,τι νομίζεις πως είναι καλύτερο. Όλα αυτά τα ζητήματα είναι ασήμαντα.

Τι αντιμετώπιση πρέπει να έχουν τα παιδιά απέναντι στις προσδοκίες των γονιών τους; Τι θα έκανες αν τύχαινες σε τόσο παράλογους και δαιμονικούς γονείς που εκβιάζουν συναισθηματικά τα παιδιά τους; (Θα έπαυα να ακούω τις διδαχές τους· θα έβλεπα τα πράγματα σύμφωνα με τον λόγο του Θεού.) Από μια άποψη, πρέπει να αντιληφθείς ότι, βάσει των αρχών, έχουν λανθασμένες μεθόδους διαπαιδαγώγησης και ότι σου φέρονται με τρόπο που βλάπτει την ανθρώπινη φύση σου και σου στερεί τα ανθρώπινα δικαιώματά σου. Από μια άλλη, πρέπει κι εσύ ο ίδιος να πιστέψεις ότι η μοίρα των ανθρώπων βρίσκεται στα χέρια του Θεού. Ο Θεός έχει προκαθορίσει τι θες να σπουδάσεις, σε τι υπερέχεις και τι είσαι ικανός να καταφέρεις με βάση το ανθρώπινο επίπεδό σου· κανείς δεν μπορεί να τα αλλάξει όλα αυτά. Ούτε οι γονείς σου, οι άνθρωποι που σε γέννησαν, δεν μπορούν να αλλάξουν τίποτα απ’ αυτά. Οπότε, μπορείς να αρνηθείς κάτι που απαιτούν από σένα αν δεν μπορείς να το κάνεις, δεν μπορείς να το πετύχεις ή δεν θέλεις να το κάνεις, ό,τι κι αν είναι αυτό. Μπορείς, επίσης, να τους μιλήσεις λογικά και, αντί να κάνεις αυτό, να κάνεις κάτι άλλο κι έτσι να κατευνάσεις τις ανησυχίες τους για σένα. Λες: «Ησυχάστε· η μοίρα των ανθρώπων βρίσκεται στα χέρια του Θεού. Σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να βαδίσω στο λάθος μονοπάτι· θα βαδίσω σίγουρα στο σωστό. Με την καθοδήγηση του Θεού, θα γίνω σίγουρα ένας αληθινός άνθρωπος, ένας καλός άνθρωπος. Ούτε θα απογοητεύσω τις προσδοκίες που έχετε για μένα ούτε θα ξεχάσω το καλό που μου κάνετε και με μεγαλώνετε». Πώς θα αντιδρούσαν οι γονείς σου ακούγοντας αυτά τα λόγια; Αν είναι άπιστοι ή ανήκουν στους διαβόλους, τότε θα εξαγριωθούν, γιατί τα λόγια: «Δεν θα ξεχάσω το καλό που μου κάνετε και με μεγαλώνετε και δεν θα σας απογοητεύσω» για κείνους είναι κενά. Το έχεις καταφέρει αυτό; Έκανες ό,τι σου ζήτησαν; Ξεχωρίζεις από τους άλλους συνομήλικούς σου; Θα μπορέσεις να αποκτήσεις κάποιο υψηλόβαθμο αξίωμα ή να κάνεις περιουσία, ώστε εκείνοι να ζήσουν μια καλή ζωή; Μπορείς να τους βοηθήσεις να αποκτήσουν χειροπιαστά οφέλη; (Όχι.) Άγνωστο· όλα αυτά είναι αβέβαια. Είτε οι γονείς θυμώνουν είτε χαίρονται είτε υπομένουν σιωπηλά, εσύ τι στάση θα πρέπει να έχεις; Οι άνθρωποι έρχονται στον κόσμο αυτόν για να εκπληρώσουν την αποστολή που τους έχει εμπιστευθεί ο Θεός. Δεν πρέπει να ζουν για να εκπληρώσουν τις προσδοκίες των γονέων τους, να κάνουν εκείνους ευτυχισμένους, να τους δοξάσουν ή για να τους προσφέρουν μια ζωή με κύρος μεταξύ των υπολοίπων. Δεν είναι δική σου ευθύνη αυτό. Εκείνοι σε μεγάλωσαν· όποιο κι αν ήταν το τίμημα, ήθελαν και το έκαναν. Ήταν ευθύνη τους και υποχρέωσή τους να σε μεγαλώσουν. Και σχετικά με τις προσδοκίες που είχαν από σένα, το πόσο υπέφεραν εξαιτίας αυτών των προσδοκιών, τα χρήματα που ξόδεψαν, το πόσοι άνθρωποι τους απέρριψαν και τους περιφρόνησαν και το πόσες θυσίες έκαναν, όλα αυτά ήθελαν και τα έκαναν. Δεν τους τα ζήτησες εσύ, δεν τους ανάγκασες εσύ να τα κάνουν, ούτε ο Θεός τούς ανάγκασε. Τα έκαναν με βάση τα δικά τους κίνητρα. Από τη δική τους σκοπιά, μόνο για τον εαυτό τους τα έκαναν. Φαινομενικά, τα έκαναν για να έχεις εσύ καλή ζωή και καλές προοπτικές, αλλά στην πραγματικότητα ο λόγος ήταν να δοξαστούν και να μην ντροπιαστούν οι ίδιοι. Επομένως, δεν έχεις καμία υποχρέωση να τους το ανταποδώσεις ούτε να εκπληρώσεις τις επιθυμίες τους και τις προσδοκίες τους από σένα. Γιατί δεν έχεις τέτοια υποχρέωση; Επειδή δεν είναι αυτό που σε βάζει ο Θεός να κάνεις· δεν αποτελεί υποχρέωση που σου έχει αναθέσει ο Θεός. Η ευθύνη σου απέναντί τους είναι να κάνεις όταν σε χρειάζονται αυτά που πρέπει να κάνει ένα παιδί, να βάλεις τα δυνατά σου για να ανταποκριθείς στις ευθύνες σου ως παιδιού. Ναι μεν αυτοί σε γέννησαν και σε μεγάλωσαν, αλλά απέναντί τους μοναδική σου ευθύνη είναι να πλένεις τα ρούχα, να μαγειρεύεις και να καθαρίζεις όταν σε χρειάζονται για να τους περιποιηθείς και, όταν είναι άρρωστοι, να τους παραστέκεις στο προσκέφαλό τους. Αυτό είναι όλο. Δεν είσαι υποχρεωμένος να κάνεις ό,τι σου λένε ούτε να γίνεις σκλάβος τους. Ούτε, βέβαια, είσαι υποχρεωμένος να εκπληρώσεις τις ανεκπλήρωτες επιθυμίες τους, σωστά; (Σωστά.)

Είναι και άλλο ένα είδος προσδοκιών που έχουν οι γονείς για τα παιδιά τους: να αναλάβουν την οικογενειακή επιχείρηση ή να συνεχίσουν το επάγγελμα των προγόνων τους. Κάποιες οικογένειες, για παράδειγμα, είναι οικογένειες ζωγράφων· έχει περάσει από τους προγόνους ο κανόνας ότι κάθε γενιά πρέπει να έχει κάποιον που θα αναλάβει αυτό το επάγγελμα και θα συνεχίσει την οικογενειακή παράδοση. Έστω ότι, στη δική σου γενιά, ο ρόλος αυτός έλαχε σ’ εσένα, αλλά εσένα δεν σου αρέσει και δεν σε ενδιαφέρει καθόλου η ζωγραφική· προτιμάς να σπουδάσεις πιο απλά αντικείμενα. Αν είναι έτσι, έχεις το δικαίωμα να αρνηθείς. Δεν είσαι υποχρεωμένος να κληρονομήσεις τις παραδόσεις της οικογένειάς σου ούτε έχεις την υποχρέωση να αναλάβεις την οικογενειακή επιχείρηση ή να συνεχίσεις το επάγγελμα των προγόνων σου, όπως για παράδειγμα τις πολεμικές τέχνες, μια συγκεκριμένη τέχνη ή δεξιότητα και ούτω καθεξής. Δεν είσαι υποχρεωμένος να συνεχίσεις ό,τι σου ζητάνε να κληρονομήσεις. Είναι άλλες οικογένειες όπου σε κάθε γενιά υπάρχει κάποιος που τραγουδάει όπερα. Στη δική σου γενιά, οι γονείς σου σε βάζουν από μικρό παιδί να μάθεις να τραγουδάς όπερα. Τελικά εσύ μαθαίνεις, αλλά βαθιά μέσα σου δεν σου αρέσει. Έτσι, αν σου ζητούσαν να διαλέξεις τι δουλειά θα κάνεις, δεν θα διάλεγες με τίποτα μια καριέρα που να σχετίζεται με την όπερα. Αντιπαθείς από τα βάθη της καρδιάς σου το επάγγελμα αυτό· σε αυτήν την περίπτωση, έχεις το δικαίωμα να αρνηθείς. Ο λόγος γι’ αυτό είναι ότι η μοίρα σου δεν βρίσκεται στα χέρια των γονιών σου· το τι καριέρα θα διαλέξεις, τα ενδιαφέροντά σου, το τι θες να κάνεις και ποιο μονοπάτι θα ακολουθήσεις, όλα αυτά βρίσκονται στα χέρια του Θεού. Ο Θεός τα ενορχηστρώνει όλα αυτά και όχι κάποιο μέλος της οικογένειάς σου· σίγουρα όχι οι γονείς σου. Στη ζωή κάθε παιδιού, ο μοναδικός ρόλος που παίζουν οι γονείς είναι να φυλάνε, να φροντίζουν και να συντροφεύουν το παιδί καθώς μεγαλώνει. Στις καλύτερες περιπτώσεις, οι γονείς μπορούν να προσφέρουν στα παιδιά τους θετική καθοδήγηση, μόρφωση και μια κατεύθυνση για τη ζωή τους. Μόνο αυτόν τον ρόλο μπορούν να επιτελέσουν. Όταν πια έχεις μεγαλώσει και ανεξαρτητοποιηθεί, ο μόνος ρόλος των γονιών σου είναι να σε στηρίζουν συναισθηματικά. Την ημέρα που ανεξαρτητοποιείσαι στη σκέψη και στον τρόπο ζωής σου τελειώνουν και οι ευθύνες και οι υποχρεώσεις των γονιών σου απέναντί σου· έτσι, η σχέση σας έχει φύγει πλέον από το επίπεδο της σχέσης του παιδαγωγού με τον μαθητή, του κηδεμόνα με τον προστατευόμενο. Έτσι δεν είναι στ’ αλήθεια τα πράγματα; (Ναι.) Κάποιοι άνθρωποι έχουν γονείς, συγγενείς και φίλους που δεν πιστεύουν στον Θεό· μόνο οι ίδιοι πιστεύουν στον Θεό. Τι γίνεται εδώ; Ο Θεός το έχει ορίσει αυτό. Έχει επιλέξει εσένα και όχι αυτούς· χρησιμοποιεί τα χέρια τους για να σε μεγαλώσουν μέχρι να ενηλικιωθείς και στη συνέχεια σε εντάσσει στην οικογένεια του Θεού. Η στάση που πρέπει να τηρείς ως παιδί απέναντι στις προσδοκίες των γονέων σου είναι να διακρίνεις ανάμεσα στο σωστό και το λάθος. Αν σου φέρονται με τρόπο που δεν εναρμονίζεται με τα λόγια του Θεού ή με το γεγονός ότι «η μοίρα των ανθρώπων βρίσκεται στα χέρια του Θεού», μπορείς να απορρίψεις τις προσδοκίες τους και να επιχειρηματολογήσεις μαζί τους για να τους κάνεις να καταλάβουν. Αν είσαι ακόμα ανήλικος και σε καταπιέζουν και σε βάζουν με το ζόρι να κάνεις ό,τι απαιτούν, το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να προσευχηθείς σιωπηλά στον Θεό να σου δώσει κάποια διέξοδο. Αν, όμως, έχεις ενηλικιωθεί, μπορείς κάλλιστα να τους πεις: «Όχι, δεν είμαι υποχρεωμένος να ζήσω όπως έχεις ορίσει εσύ για μένα. Δεν χρειάζεται να διαλέξω το μονοπάτι της ζωής μου, τον τρόπο της ύπαρξής μου και τον στόχο της επιδίωξής μου σύμφωνα με την οδό που έχεις ορίσει εσύ για μένα. Έχετε ήδη εκπληρώσει την υποχρέωσή σας να με μεγαλώσετε. Αν καταφέρουμε να τα πηγαίνουμε καλά μεταξύ μας και αν έχουμε τις ίδιες επιδιώξεις και τους ίδιους στόχους, τότε η σχέση μας μπορεί να διατηρηθεί όπως ήταν· αν, όμως, έχουμε πλέον διαφορετικές φιλοδοξίες και στόχους, τότε ας πούμε προς το παρόν αντίο ο ένας στον άλλον». Πώς το βρίσκεις αυτό; Θα τολμούσες να πεις κάτι τέτοιο; Εννοείται ότι δεν υπάρχει λόγος να διακόψεις έτσι επίσημα τις σχέσεις με τους γονείς σου, αλλά τουλάχιστον πρέπει βαθιά μέσα σου να διακρίνεις ξεκάθαρα αυτό το σημείο: Ναι μεν οι γονείς σου είναι οι πιο κοντινοί σου άνθρωποι, αλλά δεν είναι εκείνοι που σου έδωσαν στ’ αλήθεια τη ζωή, που σε έκαναν να βαδίσεις στο ορθό μονοπάτι της ζωής και που σε έκαναν να καταλάβεις όλες τις αρχές της διαγωγής σου. Ο Θεός τα έκανε όλα αυτά. Οι γονείς σου δεν μπορούν να σου προσφέρουν την αλήθεια ούτε να σου δώσουν σωστές συμβουλές σχετικά με την αλήθεια. Όσον αφορά, λοιπόν, τη σχέση σου με τους γονείς σου, δεν χρειάζεται να φορτώνεις τον εαυτό σου με ενοχές, όσο κι αν έχουν επενδύσει σ’ εσένα, όσα χρήματα και ενέργεια κι αν έχουν δαπανήσει για σένα. Γιατί; (Γιατί οι γονείς αυτήν την ευθύνη και αυτήν την υποχρέωση έχουν. Αν τα κάνουν όλα αυτά για να διακριθούν τα παιδιά τους μεταξύ των συνομηλίκων τους και για να ικανοποιήσουν τις δικές τους προσωπικές επιθυμίες, πρόκειται για τις δικές τους προθέσεις και τα δικά τους κίνητρα· δεν το όρισε ο Θεός αυτό. Οπότε, δεν υπάρχει λόγος να νιώθω ενοχές.) Αυτή είναι απλώς μια πτυχή. Η άλλη πτυχή είναι ότι αυτήν τη στιγμή βαδίζεις στο ορθό μονοπάτι, επιδιώκεις την αλήθεια και προσέρχεσαι ενώπιον του Δημιουργού για να εκτελέσεις τα καθήκοντα του δημιουργήματος· άρα, δεν θα πρέπει να νιώθεις καθόλου ενοχές απέναντί τους. Η ευθύνη στην οποία υποτίθεται ότι ανταποκρίθηκαν απέναντί σου δεν ήταν παρά μέρος των διευθετήσεων του Θεού. Αν ένιωθες ευτυχισμένος ενώ σε μεγάλωναν, είναι επειδή σου δόθηκε ειδική εύνοια. Αν ήσουν δυστυχισμένος, και αυτό ήταν βεβαίως διευθέτηση του Θεού. Θα πρέπει να είσαι ευγνώμων που τώρα ο Θεός σού έχει επιτρέψει να ξεφύγεις και που σου επιτρέπει να διακρίνεις ξεκάθαρα την ουσία των γονιών σου και τι είδους άνθρωποι είναι. Πρέπει να τα καταλάβεις όλα αυτά από τα βάθη της καρδιάς σου με ακρίβεια και πρέπει να βρεις κάποια σωστή λύση και έναν σωστό τρόπο για να τα χειριστείς. Αν το καταφέρεις αυτό, δεν θα νιώθεις πολύ πιο ήρεμος κατά βάθος; (Ναι.) Θα είναι υπέροχο να καταφέρεις να είσαι πιο ήρεμος. Όπως και να ’χει, σε αυτά τα ζητήματα δεν πρέπει να νιώθεις πλέον κανένα φορτίο, όποιες κι αν είναι οι απαιτήσεις που είχαν οι γονείς σου για σένα παλαιότερα ή έχουν τώρα. Ο λόγος γι’ αυτό είναι ότι καταλαβαίνεις την αλήθεια και τις προθέσεις του Θεού και καταλαβαίνεις τι απαιτεί ο Θεός να κάνουν οι άνθρωποι, καθώς και τις συνέπειες που έχουν οι προσδοκίες των γονιών σου για εσένα. Δεν χρειάζεται να νιώθεις ότι έχεις απογοητεύσει τους γονείς σου ή ότι, επειδή αποφάσισες να πιστεύεις στον Θεό και να εκτελείς τα καθήκοντά σου, δεν κατάφερες να προσφέρεις στους γονείς σου μια καλύτερη ζωή, να τους συντροφεύσεις και να ανταποκριθείς στην ευθύνη σου απέναντί τους ως παιδί τους, με αποτέλεσμα να νιώθουν ένα συναισθηματικό κενό. Δεν υπάρχει λόγος να νιώθεις ενοχές για κάτι τέτοιο. Αυτά είναι τα φορτία με τα οποία οι γονείς επιβαρύνουν τα παιδιά τους και πρέπει να τα εγκαταλείψεις. Αν πιστεύεις στ’ αλήθεια ότι τα πάντα βρίσκονται στα χέρια του Θεού, τότε θα πρέπει να πιστέψεις ότι στα χέρια του Θεού βρίσκεται και το ζήτημα του κατά πόσο θα υποφέρουν από βάσανα και κατά πόσο θα είναι ευτυχισμένοι στη διάρκεια της ζωής τους. Δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα το αν θα κάνεις ή δεν θα κάνεις το καθήκον σου ως παιδί τους. Δεν πρόκειται οι γονείς σου να υποφέρουν λιγότερο επειδή εσύ είσαι σωστός ως παιδί τους και ούτε θα υποφέρουν περισσότερο σε αντίθετη περίπτωση. Ο Θεός έχει ορίσει προ πολλού τη μοίρα τους, και τίποτα από αυτά δεν πρόκειται να αλλάξει λόγω της στάσης σου απέναντί τους ή λόγω του βάθους των συναισθημάτων μεταξύ σας. Εκείνοι έχουν τη δική τους μοίρα. Ανεξάρτητα από το αν σε όλη τους τη ζωή είναι φτωχοί ή πλούσιοι, απ’ το αν τα πράγματα κυλούν ή δεν κυλούν ομαλά γι’ αυτούς, από την ποιότητα ζωής, τα υλικά προνόμια, την κοινωνική θέση και τις συνθήκες της ζωής τους, καμία σχέση δεν έχουν μ’ εσένα όλα αυτά, ουσιαστικά. Ας πούμε πως νιώθεις ενοχές απέναντί τους, αν πιστεύεις ότι τους χρωστάς κάτι και ότι οφείλεις να είσαι στο πλάι τους· τι θα άλλαζε ακόμη κι αν ήσουν στο πλάι τους; (Τίποτα δεν θα άλλαζε.) Μπορεί να έχεις καθαρή συνείδηση και να μη νιώθεις ενοχές. Αλλά αν βρίσκεσαι δίπλα τους κάθε μέρα και τους βλέπεις να μην πιστεύουν στον Θεό, να κυνηγούν τα κοσμικά πράγματα και να ασχολούνται με ασήμαντες συζητήσεις και κουτσομπολιά, πώς θα ένιωθες σε μια τέτοια περίπτωση; Θα ένιωθες άνετα μέσα σου; (Όχι.) Μπορείς να τους αλλάξεις; Μπορείς να τους σώσεις; (Όχι.) Αν αρρωστήσουν και εσύ έχεις τη δυνατότητα να βρίσκεσαι στο προσκέφαλό τους για να τους φροντίσεις και να ελαφρύνεις λίγο τον πόνο τους, προσφέροντάς τους κάποια ανακούφιση ως παιδί τους, τότε μόλις αναρρώσουν, θα νιώσουν και σωματική ανακούφιση. Μόλις, όμως, πεις έστω και ένα πράγμα σχετικά με την πίστη στον Θεό, μπορούν να σου φέρουν καμιά δεκαριά αντεπιχειρήματα, λέγοντας τόσο αποκρουστικές πλάνες που θα σε αηδιάσουν για δύο ζωές. Μπορεί φαινομενικά να έχεις ήσυχη συνείδηση και να πιστεύεις ότι δεν σε μεγάλωσαν μάταια, ότι δεν είσαι άκαρδος και αχάριστος και ότι δεν έχεις γίνει περίγελος της κοινωνίας. Σημαίνει, όμως, το ότι έχεις ήσυχη τη συνείδησή σου πως όντως αποδέχεσαι βαθιά μέσα σου τις διάφορες ιδέες, απόψεις, οπτικές για τη ζωή και τους τρόπους ζωής των γονιών σου; Είσαι πραγματικά συμβατός μαζί τους; (Όχι.) Δύο είδη ανθρώπων που βαδίζουν σε διαφορετικά μονοπάτια και έχουν διαφορετικές απόψεις, όποια κι αν είναι η σωματική ή συναισθηματική σχέση ή ο δεσμός που έχουν, δεν μπορούν να αλλάξουν ο ένας την οπτική του άλλου. Όταν δεν συζητούν μεταξύ τους, όλα είναι μια χαρά, αλλά μόλις πιάσουν συζήτηση, αρχίζουν να τσακώνονται, να συγκρούονται και φτάνουν να μισούν και να σιχαίνονται ο ένας τον άλλον. Εξωτερικά είναι συγγενείς εξ αίματος, αλλά εσωτερικά είναι εχθροί, είναι δύο είδη ανθρώπων τόσο ασύμβατα όσο το νερό με τη φωτιά. Αν είναι έτσι τα πράγματα, τότε για ποιον λόγο μένεις ακόμη στο πλευρό τους; Ψάχνεις αφορμή για να εκνευριστείς ή υπάρχει κάποιος άλλος λόγος; Θα το μετανιώνεις κάθε φορά που θα τους συναντάς και αυτήν τη δυστυχία θα την προκαλείς μόνος σου στον εαυτό σου. Κάποιοι σκέφτονται: «Έχω να δω τους γονείς μου τόσα χρόνια. Έχουν κάνει παλιότερα κάποια απεχθή πράγματα, έχουν βλασφημήσει τον Θεό και έχουν εναντιωθεί στην πίστη μου σ’ Αυτόν. Τώρα έχουν μεγαλώσει πολύ· σίγουρα θα έχουν αλλάξει πια. Δεν πρέπει, λοιπόν, να ασχολούμαι με τα κακά που έχουν κάνει· ούτως ή άλλως, αυτά λίγο πολύ έχουν ξεχαστεί. Εξάλλου, μου λείπουν συναισθηματικά και το ’χω βάρος στη συνείδησή μου, αναρωτιέμαι τι να κάνουν. Γι’ αυτό λέω να γυρίσω να τους δω». Ωστόσο, δεν προλαβαίνει να περάσει μια μέρα από τη στιγμή που γύρισες στο σπίτι και επανέρχεται η αηδία που είχες νιώσει στο παρελθόν απέναντί τους, οπότε το μετανιώνεις: «Οικογένεια το λες αυτό; Οι γονείς μου είναι αυτοί; Δεν είναι εχθροί; Έτσι ήταν και παλιότερα, και ακόμα και τώρα έχουν τον ίδιο χαρακτήρα· καθόλου δεν έχουν αλλάξει!» Πώς είναι δυνατόν να έχουν αλλάξει; Έτσι όπως ήταν αρχικά, έτσι θα είναι πάντα. Νόμιζες ότι θα είχαν αλλάξει καθώς μεγάλωναν και ότι θα τα βρίσκατε μεταξύ σας; Δεν υπάρχει περίπτωση να τα βρείτε μεταξύ σας. Με το που θα πατήσεις το πόδι σου μέσα στο σπίτι τους μόλις επιστρέψεις, θα κοιτάξουν τι κρατάς στα χέρια σου για να δουν αν είναι κάτι ακριβό, για παράδειγμα κάποιο ακριβό όστρακο, ένα αγγούρι της θάλασσας, ένα πτερύγιο καρχαρία ή μια κύστη ψαριού, ή ίσως μια επώνυμη τσάντα και ακριβά ρούχα, ή χρυσά και ασημένια κοσμήματα. Μόλις σε δουν να κουβαλάς δύο πλαστικές σακούλες που η μία έχει ψωμάκια στον ατμό και η άλλη μερικές μπανάνες, θα καταλάβουν ότι παραμένεις φτωχός και θα αρχίσουν να γκρινιάζουν: «Η κόρη του τάδε πήγε στο εξωτερικό και παντρεύτηκε έναν ξένο. Τους αγοράζει βραχιόλια από ατόφιο χρυσάφι και σε κάθε ευκαιρία τα επιδεικνύουν. Ο γιος της τάδε αγόρασε αυτοκίνητο και, όποτε έχει χρόνο, πηγαίνει τους γονείς του ταξίδια και εκδρομές στο εξωτερικό. Όλοι τους χαίρονται τη δόξα των παιδιών τους! Η κόρη του τάδε δεν γυρνάει ποτέ σπίτι με άδεια χέρια. Αγοράζει για τους γονείς της ποδόλουτρα και καρέκλες μασάζ, ενώ όλο μεταξωτά και μάλλινα ρούχα παίρνει. Όλοι αυτοί έχουν παιδιά που είναι τόσο σεβαστικά απέναντί τους! Δεν τα φρόντιζαν τσάμπα τόσα χρόνια! Εμείς σ’ αυτήν την οικογένεια μεγαλώσαμε μόνο άκαρδους και αχάριστους!» Αυτό δεν είναι σαν δυνατό χαστούκι; (Ναι.) Δεν εκτιμούν καν τα ψωμάκια και τις μπανάνες που τους φέρνεις, και εσύ συνεχίζεις να σκέφτεσαι πώς να ανταποκριθείς στις ευθύνες σου ως παιδιού και να επιδείξεις τον απαραίτητο σεβασμό. Τα ψωμάκια και οι μπανάνες αρέσουν πολύ στους γονείς σου, κι εσύ έχεις να τους δεις πάρα πολλά χρόνια, οπότε αγοράζεις αυτά τα πράγματα για να τους συγκινήσεις και να καθησυχάσεις την ένοχη συνείδησή σου. Μόλις, όμως, γυρίσεις, όχι μόνο δεν καταφέρνεις να κατευνάσεις τις ενοχές σου, αλλά δέχεσαι και επικρίσεις· απογοητευμένος, φεύγεις τρέχοντας απ’ το σπίτι. Είχε κανένα νόημα να πας στο σπίτι για να επισκεφθείς τους γονείς σου; (Όχι.) Έχεις τόσο καιρό να γυρίσεις στο σπίτι, αλλά δεν τους λείπεις· δεν λένε: «Αρκεί μόνο που γύρισες. Δεν είναι ανάγκη να αγοράσεις τίποτα. Χαιρόμαστε που βαδίζεις στο ορθό μονοπάτι, ζεις μια υγιή ζωή και είσαι ασφαλής από κάθε άποψη. Μας φτάνει που σε βλέπουμε και κάνουμε μια συζήτηση από καρδιάς». Δεν τους απασχολεί αν ήσουν καλά όλα αυτά τα χρόνια ή αν αντιμετώπιζες δυσκολίες και προβλήματα για τα οποία είχες ανάγκη τη βοήθειά τους. Ούτε μια καλή κουβέντα δεν σου λένε. Αν, όμως, σου έλεγαν όντως τέτοια πράγματα, δεν θα δυσκολευόσουν να φύγεις; Μόλις, λοιπόν, σε επιπλήξουν, ισιώνεις το κορμί σου και, νιώθοντας απόλυτα δικαιωμένος και χωρίς καθόλου τύψεις, σκέφτεσαι: «Πρέπει να φύγω, εδώ μέσα είναι πραγματικό καθαρτήριο! Θα με γδάρουν, θα μου φάνε τη σάρκα, μέχρι και το αίμα θα μου πιούνε». Συναισθηματικά, η σχέση με τους γονείς είναι η πιο δύσκολη για να τη διαχειριστεί κανείς, αλλά δεν είναι και τελείως αδύνατο. Οι άνθρωποι μπορούν να αντιμετωπίσουν το ζήτημα αυτό με σωστό και ορθολογικό τρόπο μόνο με βάση την κατανόηση της αλήθειας. Μην ξεκινάς από τη σκοπιά των συναισθημάτων ούτε από τις γνώσεις ή τις οπτικές των ανθρώπων του κόσμου. Πρέπει, αντίθετα, να αντιμετωπίζεις τους γονείς σου με τον κατάλληλο τρόπο σύμφωνα με τα λόγια του Θεού. Ποιον ρόλο παίζουν στ’ αλήθεια οι γονείς, τι σημαίνουν πράγματι για τους γονείς τα παιδιά, τι στάση πρέπει να τηρούν τα παιδιά απέναντι στους γονείς τους και πώς πρέπει να αντιμετωπίζουν και να επιλύουν οι άνθρωποι τη σχέση ανάμεσα στους γονείς και στα παιδιά; Δεν πρέπει να τα εξετάζουν αυτά τα πράγματα με βάση τα συναισθήματά τους ούτε να επηρεάζονται από οποιεσδήποτε λανθασμένες ιδέες ή επικρατούσες απόψεις· πρέπει να έχουν απέναντι σ’ αυτά τη σωστή προσέγγιση, η οποία βασίζεται στα λόγια του Θεού. Δεν είσαι σωστό παιδί αν δεν ανταποκριθείς σε καμία από τις ευθύνες σου απέναντι στους γονείς σου εντός του περιβάλλοντος που έχει ορίσει ο Θεός ή αν δεν παίζεις τον παραμικρό ρόλο στη ζωή τους; Θα νιώσεις τύψεις σ’ αυτήν την περίπτωση; Όλοι οι γείτονες, οι συμμαθητές και οι συγγενείς σου θα σε κατακρίνουν πίσω από την πλάτη σου. Θα πουν ότι δεν είσαι σωστό παιδί απέναντι στους γονείς σου, με αυτά τα λόγια: «Οι γονείς σου έκαναν για σένα τόσες θυσίες, κατέβαλαν τόσες επίπονες προσπάθειες και έκαναν τόσα πράγματα από τότε που ήσουν μικρό παιδί, κι εσύ ο αχάριστος απλώς εξαφανίζεσαι από προσώπου γης και ούτε ένα μήνυμα δεν στέλνεις ότι είσαι καλά. Όχι μόνο δεν έρχεσαι στο πατρικό σου για την Πρωτοχρονιά, μα ούτε καν τους παίρνεις ένα τηλέφωνο ούτε τους στέλνεις ένα ευχετήριο μήνυμα». Όποτε ακούς παρόμοια λόγια, η συνείδησή σου ματώνει και κλαίει, και νιώθεις καταδικασμένος. «Αχ, δίκιο έχουν». Κοκκινίζει το πρόσωπό σου και τρέμει η καρδιά σου λες και σε τρυπάνε βελόνες. Το έχεις νιώσει ποτέ αυτό; (Ναι, παλιά.) Έχουν δίκιο οι γείτονες και οι συγγενείς σου που λένε ότι δεν είσαι σωστό παιδί; (Όχι. Δεν είμαι όπως με περιγράφουν.) Εξήγησέ μου πώς το σκέφτεσαι. (Ναι μεν όλα αυτά τα χρόνια ήμουν μακριά απ’ τους γονείς μου και δεν κατάφερα να πραγματοποιήσω τις επιθυμίες τους όπως κάνουν οι κοσμικοί άνθρωποι, αλλά το ότι βαδίζουμε σ’ αυτό το μονοπάτι της πίστης στον Θεό έχει οριστεί από τον Ίδιο. Αυτό είναι το ορθό μονοπάτι της ζωής, και είναι κάτι δίκαιο. Γι’ αυτό λέω πως δεν ισχύει το ότι δεν ήμουν σωστός ως παιδί απέναντι στους γονείς μου.) Και πάλι ο συλλογισμός σας βασίζεται στα δόγματα που καταλάβαιναν στο παρελθόν οι άνθρωποι· δεν έχετε πραγματική εξήγηση και πραγματική κατανόηση. Ποιος άλλος θέλει να μας πει τις σκέψεις του; (Θυμάμαι ότι την πρώτη φορά που πήγα σε άλλη χώρα, όταν σκεφτόμουν κάθε φορά ότι η οικογένειά μου δεν ήξερε τι έκανα στο εξωτερικό, ότι ίσως με κατέκριναν λέγοντας ότι δεν είμαι σωστό παιδί, ότι δεν ήμουν σωστή κόρη επειδή δεν βρισκόμουν εκεί για να φροντίζω τους γονείς μου, αυτές οι σκέψεις με δέσμευαν και με περιόριζαν. Κάθε φορά που σκεφτόμουν κάτι τέτοιο, θεωρούσα ότι είχα κάποιο χρέος απέναντι στους γονείς μου. Όμως, μέσω της σημερινής Σου συναναστροφής, Θεέ μου, καταλαβαίνω πως το γεγονός ότι στο παρελθόν με φρόντιζαν οι γονείς μου αποτελούσε μόνο εκπλήρωση του καθήκοντός τους ως γονέων. Καταλαβαίνω, επίσης, πως ήταν καλοί απέναντί μου επειδή ο Θεός το προκαθόρισε και πως πρέπει να είμαι ευγνώμων απέναντί Του και να ανταποδίδω την αγάπη Του. Τώρα που πιστεύω στον Θεό και βαδίζω στο ορθό μονοπάτι της ζωής, πράγμα που είναι δίκαιο, δεν πρέπει να νιώθω ότι χρωστάω τίποτα στους γονείς μου. Άλλωστε, ο Θεός προκαθορίζει και το αν οι γονείς μου θα έχουν τα παιδιά τους στο πλευρό τους να τους φροντίζουν ή όχι. Εφόσον έχω καταλάβει αυτά τα πράγματα, μπορώ να εγκαταλείψω κάπως το αίσθημα του χρέους που ένιωθα μέσα στην καρδιά μου.) Πολύ καλά. Πρώτον, ένας από τους λόγους για τους οποίους οι περισσότεροι άνθρωποι αποφασίζουν να φύγουν από το πατρικό τους για να εκτελέσουν τα καθήκοντά τους είναι οι γενικότερες αντικειμενικές συνθήκες λόγω των οποίων αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τους γονείς τους· δεν μπορούν να μείνουν στο πλάι των γονιών τους για να τους φροντίσουν και να τους κρατάνε συντροφιά. Δεν είναι ότι αποφασίζουν με τη θέλησή τους να τους εγκαταλείψουν· αυτός είναι ο αντικειμενικός λόγος. Δεύτερον, υποκειμενικά μιλώντας, ο λόγος για τον οποίο βγαίνεις για να εκτελέσεις τα καθήκοντά σου δεν είναι ότι ήθελες να εγκαταλείψεις τους γονείς σου και να αποφύγεις τις ευθύνες σου, αλλά ότι σε καλεί ο Θεός. Αν ήθελες να συνεργαστείς με το έργο του Θεού, να αποδεχτείς το κάλεσμά Του και να εκτελέσεις τα καθήκοντα του δημιουργήματος, δεν είχες άλλη επιλογή από το να φύγεις από τους γονείς σου· δεν γινόταν να μείνεις στο πλευρό τους για να τους συντροφεύεις και να τους φροντίζεις. Δεν τους εγκατέλειψες για να αποφύγεις τις ευθύνες, έτσι δεν είναι; Δεν έχουν διαφορετική φύση αυτά τα δυο, το να τους εγκαταλείψεις για να γλιτώσεις απ’ τις ευθύνες σου και το να αναγκάζεσαι να τους εγκαταλείψεις για να απαντήσεις στο κάλεσμα του Θεού και να εκτελέσεις τα καθήκοντά σου; (Ναι.) Μέσα σου, έχεις πράγματι συναισθηματική σύνδεση με τους γονείς σου και τους σκέφτεσαι, δεν είναι κενά τα συναισθήματά σου. Αν το επιτρέπουν οι αντικειμενικές συνθήκες και μπορείς να μείνεις στο πλευρό τους ενώ παράλληλα εκτελείς και τα καθήκοντά σου, τότε δεν θα είχες πρόβλημα να μείνεις στο πλευρό τους και να τους φροντίζεις συχνά, εκπληρώνοντας τις ευθύνες σου. Οι αντικειμενικές συνθήκες, όμως, σε αναγκάζουν να τους εγκαταλείψεις· δεν μπορείς να μείνεις στο πλάι τους. Δεν είναι ότι δεν θες να ανταποκριθείς στις ευθύνες σου ως παιδιού τους, απλώς δεν μπορείς. Δεν έχει διαφορετική φύση αυτό; (Ναι.) Αν έχεις φύγει από το πατρικό σου για να γλιτώσεις τις ευθύνες που έχει κάθε σωστό παιδί απέναντι στους γονείς του, τότε δεν είσαι σωστό παιδί και δεν έχεις ανθρώπινη φύση. Αν και οι γονείς σου σε μεγάλωσαν, εσύ δεν βλέπεις την ώρα να ανοίξεις τα φτερά σου και να προχωρήσεις γρήγορα μόνος σου. Ούτε να τους βλέπεις δεν θες και, αν ακούσεις ότι αντιμετώπισαν κάποιο πρόβλημα, δεν δίνεις καμία σημασία. Δεν τους βοηθάς, ακόμα κι αν έχεις τα μέσα να τους βοηθήσεις. Απλώς κάνεις πως δεν ακούς και δεν σε νοιάζει τι λένε οι άλλοι για σένα· εσύ απλούστατα δεν θέλεις να ανταποκριθείς στις ευθύνες σου. Αυτό σημαίνει να μην είσαι σωστό παιδί. Αλλά αυτό συμβαίνει εδώ; (Όχι.) Πολλοί άνθρωποι έχουν φύγει από τον νομό, την πόλη, την περιφέρεια ή ακόμη και τη χώρα τους για να εκτελέσουν τα καθήκοντά τους· βρίσκονται ήδη πολύ μακριά από την πατρίδα τους. Επίσης, δεν τους είναι βολικό για διάφορους λόγους να διατηρούν επαφή με την οικογένειά τους. Πού και πού ρωτούν κάποιους συντοπίτες τους τι κάνουν οι γονείς τους και, όταν ακούνε ότι είναι καλά στην υγεία τους και τα βγάζουν πέρα, νιώθουν ανακούφιση. Δεν ισχύει ότι δεν είσαι σωστό παιδί απέναντι στους γονείς σου· δεν έχεις φτάσει στο σημείο να μην έχεις ανθρώπινη φύση, οπότε να μη θέλεις καν να νοιαστείς για τους γονείς σου ή να ανταποκριθείς στις ευθύνες σου απέναντί τους. Αυτήν την επιλογή σε αναγκάζουν διάφοροι αντικειμενικοί λόγοι να την κάνεις, όχι ότι δεν είσαι σωστό παιδί. Οι δύο λόγοι αυτοί είναι. Και υπάρχει, επίσης, και ένας τρίτος: Στην περίπτωση που οι γονείς σου δεν είναι από εκείνους που σε διώκουν ιδιαίτερα ή που παρεμποδίζουν την πίστη σου στον Θεό, στην περίπτωση που υποστηρίζουν την πίστη σου σ’ Αυτόν ή που είναι αδελφοί και αδελφές που έχουν πίστη στον Θεό σαν κι εσένα, ανήκουν στον οίκο του Θεού, τότε υπάρχει κανένας από σας που δεν προσεύχεται σιωπηλά στον Θεό όταν σκέφτεται βαθιά μέσα του τους γονείς του; Υπάρχει κανείς που δεν εμπιστεύεται τους γονείς του, συμπεριλαμβανομένης της υγείας τους, της ασφάλειάς τους και κάθε ανάγκης της ζωής τους, στα χέρια του Θεού; Ο καλύτερος τρόπος να δείξεις τον σεβασμό που πρέπει να έχει ένα παιδί προς τους γονείς του είναι να τους εμπιστευτείς στα χέρια του Θεού. Δεν εύχεσαι να αντιμετωπίσουν στη ζωή τους όλων των ειδών τις δυσκολίες ούτε ελπίζεις να ζήσουν άσχημη ζωή, να μην τρώνε καλά ή να μην είναι καλά στην υγεία τους. Κατά βάθος, ελπίζεις να τους προστατεύει ο Θεός και να τους κρατάει ασφαλείς. Αν είναι πιστοί στον Θεό, εύχεσαι να μπορούν να εκτελούν τα καθήκοντά τους και επίσης εύχεσαι να καταφέρουν να παραμείνουν σταθεροί στη μαρτυρία τους. Έτσι εκπληρώνει κανείς τις ευθύνες του ως άνθρωπος· αυτά μόνο μπορούν να επιτύχουν οι άνθρωποι με την ανθρώπινη φύση τους. Επίσης, το πιο σημαντικό είναι ότι, αφότου πιστέψουν για πολλά χρόνια στον Θεό και ακούσουν τόσες αλήθειες, οι άνθρωποι κατανοούν αυτά τα λίγα τουλάχιστον: Τη μοίρα του ανθρώπου την καθορίζει ο Ουρανός, ο άνθρωπος βρίσκεται στα χέρια του Θεού, και είναι πολύ πιο σημαντικό να έχει κανείς τη φροντίδα και την προστασία του Θεού απ’ ό,τι να ανησυχούν γι’ αυτόν, να τον σέβονται ή να του κάνουν συντροφιά τα παιδιά του. Δεν νιώθεις ανακούφιση που οι γονείς σου βρίσκονται υπό τη φροντίδα και την προστασία του Θεού; Δεν υπάρχει λόγος να ανησυχείς γι’ αυτούς. Αν ανησυχείς, αυτό σημαίνει ότι δεν έχεις εμπιστοσύνη στον Θεό· είναι πολύ μικρή η πίστη σου σ’ Αυτόν. Αν στ’ αλήθεια αγχώνεσαι και ανησυχείς για τους γονείς σου, τότε να προσεύχεσαι συχνά στον Θεό, να τους εμπιστεύεσαι στα χέρια Του και να αφήσεις Αυτόν να ενορχηστρώσει και να διευθετήσει τα πάντα. Εφόσον ο Θεός κυβερνά τη μοίρα των ανθρώπων, ο Θεός κυβερνά την κάθε τους μέρα και όλα όσα τους συμβαίνουν, εσύ για ποιον λόγο συνεχίζεις να ανησυχείς; Δεν μπορείς καν τη δική σου ζωή να ελέγξεις,^[α] έχεις τόσα δικά σου προβλήματα, οπότε με ποιον τρόπο θα μπορούσες να βοηθήσεις τους γονείς σου να ζήσουν ευτυχισμένοι κάθε μέρα; Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να εμπιστευτείς τα πάντα στα χέρια του Θεού. Αν οι γονείς σου είναι πιστοί, ζήτα από τον Θεό να τους οδηγήσει στο ορθό μονοπάτι ώστε στο τέλος να σωθούν. Αν δεν είναι πιστοί, ας βαδίσουν σε όποιο μονοπάτι θέλουν. Για όσους γονείς είναι πιο καλοσυνάτοι και έχουν κάποια ανθρώπινη φύση, ας προσευχηθείς στον Θεό να τους ευλογήσει ώστε να περάσουν ευτυχισμένα τα χρόνια που τους έχουν απομείνει. Όσον αφορά το πώς λειτουργεί ο Θεός, Εκείνος έχει τις διευθετήσεις Του και οι άνθρωποι οφείλουν να υποτάσσονται σ’ αυτές. Σε γενικές γραμμές, λοιπόν, οι άνθρωποι γνωρίζουν μέσα στη συνείδησή τους τις ευθύνες στις οποίες ανταποκρίνονται απέναντι στους γονείς τους. Όποια κι αν είναι η στάση που τηρούν απέναντι στους γονείς τους λόγω αυτής της συνειδητοποίησης, είτε ανησυχούν γι’ αυτούς είτε διαλέγουν να παραμείνουν στο πλευρό τους, σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να νιώθουν ενοχές ή να τους βαραίνει η συνείδησή τους επειδή δεν έχουν καταφέρει να ανταποκριθούν στις ευθύνες τους απέναντι στους γονείς τους εξαιτίας των αντικειμενικών συνθηκών. Οι άνθρωποι δεν πρέπει να αφήσουν αυτά τα ζητήματα, καθώς και άλλα παρόμοια, να μετατραπούν σε προβλήματα στη ζωή της πίστης τους στον Θεό· θα πρέπει να τα εγκαταλείψουν. Θα πρέπει, σχετικά με αυτά τα ζητήματα που αφορούν την ανταπόκριση στις ευθύνες απέναντι στους γονείς τους, να φτάσουν σε αυτήν την ξεκάθαρη κατανόηση και να πάψουν να νιώθουν περιορισμένοι. Καταρχάς, γνωρίζεις κατά βάθος ότι δεν σημαίνει πως δεν είσαι σωστό παιδί, και δεν αποφεύγεις ούτε υπεκφεύγεις από τις ευθύνες σου. Επιπλέον, εφόσον οι γονείς σου βρίσκονται στα χέρια του Θεού, για ποιον λόγο εξακολουθείς να ανησυχείς; Δεν υπάρχει λόγος να ανησυχεί κανείς, είναι περιττό. Ο κάθε άνθρωπος θα ζήσει ομαλά μέχρι το τέλος, σύμφωνα με την κυριαρχία και τις διευθετήσεις του Θεού, και θα φτάσει στο τέλος του μονοπατιού του χωρίς καμία παρέκκλιση. Δεν υπάρχει, λοιπόν, λόγος να ανησυχούν πλέον οι άνθρωποι για αυτό το ζήτημα. Δεν χρειάζεται να σκέφτεσαι αν είσαι σωστό παιδί, αν έχεις ανταποκριθεί στις ευθύνες σου απέναντι στους γονείς σου ή αν πρέπει να ξεπληρώσεις την καλοσύνη τους. Πρέπει να τα εγκαταλείψεις αυτά τα πράγματα. Σωστά; (Σωστά.)

Στο θέμα των προσδοκιών που έχουν οι γονείς από τα παιδιά τους, έχουμε συναναστραφεί πάνω στις πτυχές των σπουδών και της δουλειάς. Και ποια γεγονότα πρέπει να καταλάβουν οι άνθρωποι ως προς αυτό το ζήτημα; Είναι σίγουρο ότι, αν ακούς τους γονείς σου και διαβάζεις πολύ σκληρά, όπως περιμένουν από σένα, θα σημειώσεις μεγάλη επιτυχία; Μπορεί αυτό να αλλάξει πραγματικά τη μοίρα σου; (Όχι.) Τότε ποιο θα είναι το μέλλον σου; Είναι εκείνο που έχει ρυθμίσει για σένα ο Θεός, δηλαδή η μοίρα σου, η θέση που θα πρέπει να έχεις ανάμεσα στους ανθρώπους, το μονοπάτι στο οποίο πρέπει να βαδίζεις και το περιβάλλον στο οποίο πρέπει να ζεις. Όλα αυτά ο Θεός τα έχει ρυθμίσει για σένα εδώ και πάρα πολύ καιρό. Δεν θα πρέπει, λοιπόν, να κουβαλάς κανένα φορτίο όσον αφορά τις προσδοκίες των γονιών σου. Η μοίρα σου παραμένει η ίδια, είτε κάνεις ό,τι σου ζητάνε οι γονείς σου είτε δεν ανταποκριθείς στις προσδοκίες τους και τους απογοητεύσεις. Όποιο και να είναι το μονοπάτι που βρίσκεται μπροστά σου, αυτό θα γίνει· το έχει ήδη ορίσει ο Θεός. Αντίστοιχα, αν ανταποκριθείς στις προσδοκίες των γονιών σου, αν τους ικανοποιήσεις και δεν τους απογοητεύσεις, τότε μήπως θα ζήσουν μια καλύτερη ζωή; Μπορεί κάτι τέτοιο να αλλάξει τη μοίρα των δεινών και της κακομεταχείρισης που τους περιμένει; (Όχι.) Κάποιοι άνθρωποι νομίζουν ότι οι γονείς τους τους ανέθρεψαν με υπερβολική καλοσύνη και ότι υπέφεραν πάρα πολύ εκείνη την περίοδο. Θέλουν, λοιπόν, να βρουν μια καλή δουλειά, έπειτα να περάσουν κάποιες ταλαιπωρίες, να κοπιάσουν, να είναι εργατικοί και να δουλέψουν σκληρά για να βγάλουν πολλά λεφτά και να κάνουν περιουσία. Όλα αυτά θέλουν να τα κάνουν με στόχο να προσφέρουν αργότερα στους γονείς τους μια ζωή γεμάτη προνόμια, όπου θα ζουν σε βίλα, θα κυκλοφορούν με ωραίο αμάξι και θα τρωγοπίνουν όσο θέλουν. Μετά από τόσα χρόνια μόχθου, μπορεί να έχουν βελτιωθεί οι δικές τους καταστάσεις και συνθήκες της ζωής τους. Παρ’ όλα αυτά, οι γονείς τους πεθαίνουν χωρίς να έχουν χαρεί ούτε μια μέρα αυτήν την ευημερία. Και ποιος φταίει γι’ αυτό; Αν αφήσεις τα πράγματα να πάρουν τον δρόμο τους, αν αφήσεις τον Θεό να κάνει τις ενορχηστρώσεις του και δεν σηκώνεις αυτό το φορτίο, τότε αν πεθάνουν οι γονείς σου, δεν θα νιώσεις ενοχές. Πώς θα νιώσεις, όμως, αν δουλεύεις σαν το σκυλί για να βγάλεις λεφτά και να ξεπληρώσεις τους γονείς σου, προσφέροντάς τους μια καλύτερη ζωή, και μετά πεθάνουν; Θα μπορέσεις να ζήσεις άνετα για την υπόλοιπη ζωή σου αν καθυστέρησες να εκτελέσεις το καθήκον σου και να αποκτήσεις την αλήθεια; (Όχι.) Κάτι τέτοιο θα επηρεάσει τη ζωή σου και θα κουβαλάς συνέχεια για την υπόλοιπη ζωή σου το φορτίο ότι «απογοήτευσες τους γονείς σου». Κάποιοι άνθρωποι καταβάλλουν μεγάλες προσπάθειες να δουλέψουν, να μοχθήσουν και να βγάλουν λεφτά ώστε να μην απογοητεύσουν τους γονείς τους και να τους ξεπληρώσουν για το καλό που τους έκαναν και τους μεγάλωσαν. Αργότερα, που έχουν γίνει πια πλούσιοι και έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν ωραία φαγητά, προσκαλούν τους γονείς τους να φάνε, παραγγέλνουν ένα σωρό ωραία πιάτα και λένε: «Σερβιριστείτε. Θυμάμαι όταν ήμουν μικρός ότι αυτά ήταν τα αγαπημένα σας. Καλή όρεξη!» Όμως εκείνοι έχουν πια μεγαλώσει, τους έχουν πέσει τα περισσότερα δόντια και δεν έχουν πολλή όρεξη, οπότε διαλέγουν μαλακές και εύπεπτες τροφές, όπως λαχανικά και ζυμαρικά, και τους φτάνουν μόνο λίγες μπουκιές για να χορτάσουν. Βλέπεις ένα τεράστιο τραπέζι γεμάτο φαγητά που έχουν μείνει και στεναχωριέσαι. Οι γονείς σου, όμως, νιώθουν μια χαρά. Στην ηλικία τους, τόσο πρέπει να τρώνε· είναι λογικό, δεν ζητάνε πολλά. Εσύ μέσα σου λυπάσαι, αλλά γιατί λυπάσαι; Δεν ήταν απαραίτητο να τα κάνεις όλα αυτά. Είναι ορισμένες εδώ και καιρό η ευτυχία και οι δυσκολίες που θα βίωναν οι γονείς σου στη ζωή τους· αυτό δεν αλλάζει επειδή έτσι θέλεις εσύ ή για να ικανοποιηθούν τα δικά σου αισθήματα. Ο Θεός τα έχει ορίσει αυτά από καιρό κι έτσι ό,τι κι αν κάνουν οι άνθρωποι είναι περιττό. Τι καταλαβαίνουν απ’ αυτά τα γεγονότα οι άνθρωποι; Το μόνο που πρέπει να κάνουν οι γονείς είναι να σε αναθρέψουν και να σε βοηθήσουν να μεγαλώσεις ομαλά και με υγεία, να βαδίσεις στο ορθό μονοπάτι και να ανταποκριθείς στις ευθύνες και τις υποχρεώσεις που έχεις ως δημιούργημα. Ο σκοπός για όλα αυτά δεν είναι να αλλάξει η μοίρα σου, που ούτως ή άλλως δεν μπορεί να αλλάξει· οι γονείς σου παίζουν απλώς έναν συμπληρωματικό και καθοδηγητικό ρόλο, για να σε μεγαλώσουν μέχρι να ενηλικιωθείς και να σε κατευθύνουν στο ορθό μονοπάτι της ζωής. Εσύ δεν πρέπει να προσπαθείς με τα δικά σου μέσα να φέρεις την ευτυχία στους γονείς σου, να αλλάξεις τη μοίρα τους ή να τους προσφέρεις μια ευτυχισμένη και ευημερούσα ζωή, καλό φαγητό και ποτό. Οι σκέψεις αυτές είναι ανόητες. Δεν πρέπει να κουβαλάς αυτό το φορτίο, πρέπει να το εγκαταλείψεις. Δεν πρέπει να κάνεις ανούσιες θυσίες ούτε να κάνεις διάφορα άσκοπα πράγματα για να ξεπληρώσεις τους γονείς σου, να αλλάξεις τη μοίρα τους και να τους κάνεις να λάβουν περισσότερες ευλογίες και ταυτόχρονα λιγότερα βάσανα, όλα αυτά για να ικανοποιήσεις τις ανάγκες της συνείδησής σου ή τα συναισθήματά σου και για να μην τους απογοητεύσεις. Δεν είναι δική σου ευθύνη αυτό και δεν είναι κάτι που πρέπει να σκέφτεσαι. Πρέπει οι γονείς να ανταποκρίνονται στις ευθύνες τους απέναντι στα παιδιά τους ανάλογα με την κατάστασή τους και ανάλογα με τις συνθήκες και το περιβάλλον που έχει προετοιμάσει ο Θεός. Στις συνθήκες που μπορούν να διαμορφώσουν και στο περιβάλλον στο οποίο βρίσκονται βασίζεται και το τι πρέπει να κάνουν τα παιδιά για τους γονείς τους· αυτό ακριβώς. Ούτε οι γονείς ούτε τα παιδιά δεν πρέπει να κάνουν κάτι με σκοπό να αλλάξουν ο ένας τη μοίρα του άλλου μέσω της ισχύος τους ή μέσω των εγωιστικών τους επιθυμιών, ώστε να κάνουν οι προσπάθειές τους την άλλη πλευρά να ζήσει μια καλύτερη, πιο ευτυχισμένη και πιο ιδανική ζωή. Πρέπει όλοι, γονείς και παιδιά, να αφήνουν τα πράγματα να εξελίσσονται φυσικά μέσα στα περιβάλλοντα που έχει διαμορφώσει ο Θεός και όχι να προσπαθούν να τα αλλάξουν με τις προσπάθειές τους ή με τις όποιες προσωπικές τους αποφάσεις. Δεν πρόκειται να αλλάξει η μοίρα των γονιών σου επειδή εσύ έχεις τέτοιες σκέψεις σχετικά μ’ αυτούς. Τη μοίρα τους την έχει ορίσει ο Θεός εδώ και πολύ καιρό. Ο Θεός έχει ορίσει να ζήσεις μέσα στη δική τους ζωή, να σε γεννήσουν, να σε μεγαλώσουν και να έχεις αυτήν τη σχέση μαζί τους. Η ευθύνη σου, λοιπόν, απέναντί τους δεν είναι παρά να τους συντροφεύεις σύμφωνα με τις συνθήκες σου και να εκπληρώσεις κάποιες υποχρεώσεις. Είναι περιττό να θες να αλλάξεις την κατάσταση στην οποία βρίσκονται τώρα οι γονείς σου ή να επιθυμείς να ζήσουν μια καλύτερη ζωή. Ή να κάνεις τους γείτονες και τους συγγενείς σου να σε θαυμάζουν, να τιμήσεις τους γονείς σου, να τους φέρεις κύρος εντός της οικογένειας· αυτά είναι ακόμα πιο περιττά. Υπάρχουν και κάποιες μητέρες ή κάποιοι πατέρες που τους έχει εγκαταλείψει ο σύζυγος ή η σύζυγός τους και που σε μεγάλωσαν μόνοι τους μέχρι που ενηλικιώθηκες. Στην περίπτωση αυτή, νιώθεις ακόμα περισσότερο πόσο δύσκολο ήταν να σε μεγαλώσουν και θέλεις να αφιερώσεις όλη σου τη ζωή για να τους το ξεπληρώσεις, φτάνοντας ακόμη και στο σημείο να κάνεις ό,τι σου λένε. Όλα όσα σου ζητάνε, όσα περιμένουν από σένα, αλλά και όσα εσύ προτίθεσαι να κάνεις, μετατρέπονται σε φορτία στη ζωή σου και κάτι τέτοιο δεν θα έπρεπε να συμβαίνει. Ενώπιον του Δημιουργού, είσαι ένα δημιούργημα. Σ’ αυτήν τη ζωή δεν πρέπει μόνο να εκπληρώνεις τις υποχρεώσεις σου απέναντι στους γονείς σου, αλλά και να ανταποκριθείς στις ευθύνες και τα καθήκοντα που έχεις ως δημιούργημα. Μόνο με βάση τα λόγια του Θεού και τις αλήθεια-αρχές μπορείς να εκπληρώνεις τις υποχρεώσεις σου απέναντι στους γονείς σου, όχι κάνοντας οτιδήποτε γι’ αυτούς με βάση τις συναισθηματικές σου ανάγκες ή τις επιταγές της συνείδησής σου. Βεβαίως, το να ανταποκριθείς στις ευθύνες και τις υποχρεώσεις σου απέναντί τους με βάση τα λόγια του Θεού και τις αλήθεια-αρχές είναι και μέρος των καθηκόντων σου ως δημιουργήματος· αυτήν την ευθύνη ανέθεσε ο Θεός στον άνθρωπο, ο οποίος πρέπει να ανταποκριθεί σε αυτή με βάση τα λόγια του Θεού, όχι τις δικές του ανάγκες. Εύκολα μπορείς, λοιπόν, να μεταχειριστείς τους γονείς σου σύμφωνα με τα λόγια του Θεού, ανταποκρινόμενος στις ευθύνες και τις υποχρεώσεις σου απέναντί τους. Τόσο απλά είναι τα πράγματα. Είναι εύκολο αυτό; (Ναι.) Γιατί είναι εύκολο; Είναι σαφέστατη η ουσία του ζητήματος, καθώς και οι αλήθεια-αρχές που πρέπει να τηρούν οι άνθρωποι. Η ουσία είναι ότι ούτε οι γονείς μπορούν να αλλάξουν τη μοίρα των παιδιών ούτε το αντίστροφο. Είτε προσπαθήσεις σκληρά είτε όχι, είτε θέλεις να εκπληρώσεις τις ευθύνες σου είτε όχι, τίποτα από αυτά δεν μπορεί να αλλάξει τη μοίρα του άλλου. Δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα το αν τους έχεις στην καρδιά σου. Πρόκειται απλώς για μια διαφορά συναισθηματικής ανάγκης. Το πιο απλό που μπορούν να κάνουν, λοιπόν, οι άνθρωποι είναι να εγκαταλείψουν τα διάφορα φορτία με τα οποία τους επιβαρύνουν οι προσδοκίες των γονιών τους. Θα πρέπει, πρώτα απ’ όλα, να εξετάζεις όλα αυτά τα πράγματα με βάση τα λόγια του Θεού και, δεύτερον, να αντιμετωπίζεις και να διαχειρίζεσαι σύμφωνα με τα λόγια Του τη σχέση με τους γονείς σου. Τόσο απλό είναι. Δεν είναι εύκολο; (Ναι.) Αυτά, αν αποδεχτείς την αλήθεια, θα γίνουν πολύ εύκολα και, όσο βιώνεις πράγματα, θα καταλαβαίνεις όλο και περισσότερο ότι αυτό ισχύει. Κανείς δεν μπορεί να αλλάξει τη μοίρα του άλλου· η μοίρα ενός ανθρώπου βρίσκεται μόνο στα χέρια του Θεού. Όσο σκληρά κι αν προσπαθήσεις, δεν θα τα καταφέρεις. Είναι, βεβαίως, και κάποιοι που θα πουν: «Ισχύουν όλα όσα είπες, αλλά μου φαίνεται πολύ απρόσωπο να ενεργώ έτσι. Νιώθω συνεχώς μια μομφή στη συνείδησή μου, δεν το αντέχω». Αν δεν το αντέχεις, τότε ικανοποίησε τα συναισθήματά σου: κράτα συντροφιά στους γονείς σου και μείνε στο πλευρό τους, υπηρέτησέ τους, γίνε σωστό παιδί και κάνε ό,τι σου λένε αυτοί, είτε είναι σωστό είτε λάθος· γίνε κολαούζος τους και ακόλουθός τους, κανένα πρόβλημα. Αν το κάνεις αυτό, δεν θα υπάρχει κανένας να σε κουτσομπολεύει πίσω απ’ την πλάτη σου και όλοι οι συγγενείς σου θα λένε πόσο σωστός είσαι απέναντι στους γονείς σου. Στο τέλος, όμως, ο μόνος που θα βγει χαμένος θα είσαι εσύ. Αν και έχεις διαφυλάξει τη φήμη σου ως σεβαστικό παιδί, έχεις καλύψει τις συναισθηματικές σου ανάγκες, δεν έχεις καμία μομφή στη συνείδησή σου και έχεις ανταποδώσει την καλοσύνη των γονιών σου, υπάρχει κάτι που έχεις παραβλέψει και το έχεις χάσει: Δεν αντιμετώπισες και δεν χειρίστηκες όλα αυτά τα ζητήματα με βάση τα λόγια του Θεού, και έχασες την ευκαιρία να εκτελέσεις το καθήκον σου ως δημιουργήματος. Και τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι ήσουν σωστός απέναντι στους γονείς σου, αλλά τον Θεό Τον πρόδωσες. Ήσουν σεβαστικό παιδί απέναντι στους γονείς σου και κάλυψες τις συναισθηματικές ανάγκες της σάρκας τους, αλλά επαναστάτησες ενάντια στον Θεό. Προτίμησες να είσαι εντάξει απέναντι στους γονείς σου παρά να εκτελέσεις τα καθήκοντά σου ως δημιουργήματος, πράγμα που αποτελεί τη μεγαλύτερη ασέβεια προς τον Θεό. Το ότι είσαι σωστός απέναντι στους γονείς σου, δεν τους έχεις απογοητεύσει ποτέ, έχεις συνείδηση και ανταποκρίνεσαι στις ευθύνες που έχεις ως παιδί δεν θα κάνει τον Θεό να πει ότι είσαι κάποιος που υποτάσσεται σ’ Αυτόν ή που διαθέτει ανθρώπινη φύση. Επιδεικνύεις τη μεγαλύτερη επαναστατικότητα ενάντια στον Θεό όταν καλύπτεις μόνο τις επιταγές της συνείδησής σου και τις συναισθηματικές ανάγκες της σάρκας σου χωρίς να αποδέχεσαι ούτε τα λόγια του Θεού ούτε την αλήθεια ως τη βάση και τις αρχές για το πως να αντιμετωπίσεις και να χειριστείς αυτό το θέμα. Για να γίνεις κατάλληλο δημιούργημα, πρέπει κατ’ αρχάς να βλέπεις και να κάνεις τα πάντα σύμφωνα με τα λόγια του Θεού. Αν τα κάνεις αυτά, είσαι κατάλληλος, έχεις ανθρώπινη φύση και συνείδηση. Αν, αντίθετα, δεν αποδέχεσαι τα λόγια του Θεού ως αρχές και βάση για το πώς να αντιμετωπίσεις ή να χειριστείς το ζήτημα αυτό, και επίσης όταν σε καλεί ο Θεός να βγεις και να εκτελέσεις τα καθήκοντά σου, δεν το δέχεσαι ή αν, προκειμένου να μείνεις στο πλευρό των γονιών σου, να τους συντροφεύσεις, να τους χαροποιήσεις, να τους βοηθήσεις να απολαύσουν τα τελευταία τους χρόνια και να ξεπληρώσεις την καλοσύνη τους, προτιμάς να καθυστερήσεις ή να χάσεις την ευκαιρία να εκτελέσεις τα καθήκοντά σου, τότε ο Θεός θα πει ότι δεν έχεις ούτε ανθρώπινη φύση ούτε συνείδηση. Δεν είσαι δημιούργημα, και δεν πρόκειται να σε αναγνωρίσει.

Είναι σαφές ποιες αρχές πρέπει να ακολουθεί κανείς και ποια φορτία πρέπει να εγκαταλείψει όσον αφορά το πώς να χειρίζεται τις προσδοκίες των γονιών του; (Ναι.) Ποια ακριβώς φορτία κουβαλούν, λοιπόν, σ’ αυτόν τον τομέα οι άνθρωποι; Είναι υποχρεωμένοι να ακούνε τους γονείς τους και να τους επιτρέπουν να ζουν μια καλή ζωή· οι γονείς τους τα κάνουν όλα για το δικό τους καλό· και για να είναι σωστοί ως παιδιά, πρέπει να κάνουν ό,τι τους λένε οι γονείς τους. Είναι, επίσης, αναγκασμένοι, όταν έχουν πια ενηλικιωθεί, να κάνουν διάφορα πράγματα για τους γονείς τους, να ανταποδίδουν την καλοσύνη τους, να είναι σωστοί απέναντί τους ως παιδιά, να τους συντροφεύουν, να μην τους στεναχωρούν ούτε να τους απογοητεύουν και να κάνουν τα πάντα για να περιορίσουν τα βάσανά τους στο ελάχιστο ή ακόμη και να τα εξαλείψουν εντελώς. Αν δεν μπορέσεις να το πετύχεις αυτό, είσαι αχάριστος, δεν είσαι σωστό παιδί, σου αξίζει να σε χτυπήσει κεραυνός και να νιώσεις την περιφρόνηση των άλλων, και είσαι κακός άνθρωπος. Αυτά είναι τα φορτία σου; (Ναι.) Αφού οι άνθρωποι έχουν αυτά τα φορτία, πρέπει να αποδεχτούν την αλήθεια και να τα αντιμετωπίσουν σωστά. Ο μόνος τρόπος να εγκαταλειφθούν και να αλλάξουν αυτά τα φορτία και οι λανθασμένες σκέψεις και απόψεις είναι η αποδοχή της αλήθειας. Υπάρχει κάποιο άλλο μονοπάτι να ακολουθήσεις αν δεν αποδεχτείς την αλήθεια; (Όχι.) Είτε, λοιπόν, μιλάμε για την εγκατάλειψη των φορτίων της οικογένειας είτε αυτών της σάρκας, όλα ξεκινούν με το να αποδεχτείς τις σωστές σκέψεις και απόψεις, και να αποδεχτείς την αλήθεια. Και μόλις αρχίσεις να αποδέχεσαι την αλήθεια, σιγά σιγά θα διαλύονται αυτές οι λανθασμένες σκέψεις και απόψεις μέσα σου, θα τις διακρίνεις και θα τις καταλαβαίνεις και στη συνέχεια, μία μία, θα τις απορρίπτεις. Την ώρα που διαλύονται αυτές οι λανθασμένες σκέψεις και απόψεις και εσύ τις διακρίνεις και στη συνέχεια τις εγκαταλείπεις και τις απορρίπτεις, σιγά σιγά θα αλλάζεις στάση και προσέγγιση απέναντι σ’ αυτά τα ζητήματα. Σταδιακά, αυτές οι σκέψεις που προέρχονται από την ανθρώπινη συνείδησή σου ή από τα ανθρώπινα συναισθήματά σου θα αποδυναμωθούν· δεν θα σε ενοχλούν και ούτε θα σε δεσμεύουν πλέον βαθιά μες στο μυαλό σου, δεν θα ελέγχουν και ούτε θα επηρεάζουν τη ζωή σου, ούτε θα επηρεάζουν την εκτέλεση του καθήκοντός σου. Για παράδειγμα, αν έχεις αποδεχτεί τις σωστές σκέψεις και απόψεις και τη συγκεκριμένη πτυχή της αλήθειας, τότε όταν ακούσεις ότι πέθαναν οι γονείς σου, απλώς θα κλάψεις γι’ αυτούς, χωρίς να σκεφτείς ότι τόσα χρόνια δεν ξεπλήρωσες το καλό που σου έκαναν και σε μεγάλωσαν, ότι τους έκανες να υποφέρουν πολύ, ότι δεν τους ξεπλήρωσες καθόλου ή ότι δεν τους προσέφερες μια καλή ζωή. Θα πάψεις να κατηγορείς τον εαυτό σου γι’ αυτά τα πράγματα. Αντίθετα, οι εκφράσεις σου θα είναι κανονικές και θα προέρχονται από τις ανάγκες των κανονικών ανθρώπινων συναισθημάτων· θα κλάψεις και στη συνέχεια θα νιώσεις και λίγη νοσταλγία γι’ αυτούς. Αυτά τα πράγματα γρήγορα θα είναι φυσικά και φυσιολογικά, και σύντομα θα συνεχίσεις κανονικά τη ζωή σου και την εκτέλεση των καθηκόντων σου, χωρίς να σε προβληματίζει το ζήτημα αυτό. Αν, όμως, δεν αποδεχτείς αυτές τις αλήθειες, τότε, όταν μάθεις ότι πέθαναν οι γονείς σου, δεν θα σταματάς με τίποτα να κλαις. Θα τους λυπηθείς, επειδή σε όλη τους τη ζωή περνούσαν δυσκολίες και επειδή μεγάλωσαν ένα παιδί που δεν ήταν καθόλου εντάξει απέναντί τους· στις αρρώστιες τους, δεν ήσουν στο προσκέφαλό τους για να τους φροντίσεις, ενώ όταν πέθαναν, δεν έκλαψες στην κηδεία τους ούτε πένθησες μετά· τους απογοήτευσες και δεν τους προσέφερες μια καλή ζωή. Θα ζεις για πολύ καιρό με αυτές τις ενοχές και, κάθε φορά που θα το σκέφτεσαι, θα κλαις και θα πονάει η καρδιά σου. Όποτε συναντάς παρόμοιες περιστάσεις ή ανθρώπους, γεγονότα και πράγματα, θα σου προκαλείται μια συναισθηματική αντίδραση· και μπορεί αυτές οι ενοχές να σε συνοδεύουν για όλη σου τη ζωή. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί δεν αποδέχτηκες ποτέ την αλήθεια ή τις σωστές σκέψεις και απόψεις στη ζωή σου, αλλά συνέχισαν να κυριαρχούν πάνω σου οι παλιές σου σκέψεις και απόψεις, επηρεάζοντας τη ζωή σου. Θα περάσεις, λοιπόν, την υπόλοιπη ζωή σου μέσα στον πόνο εξαιτίας του θανάτου των γονιών σου. Οι συνέπειες αυτού του διαρκούς πόνου θα είναι πολύ μεγαλύτερες από λίγη δυσφορία της σάρκας· θα επηρεάσουν τη ζωή σου, τη στάση σου απέναντι στην εκτέλεση των καθηκόντων σου, απέναντι στο έργο της εκκλησίας, απέναντι στον Θεό, καθώς και απέναντι σε κάθε άνθρωπο και κάθε ζήτημα που αγγίζει την ψυχή σου. Ενδέχεται, επίσης, να χάσεις το κουράγιο και το θάρρος σου απέναντι σε ακόμη περισσότερα ζητήματα, να απελπιστείς και να γίνεις παθητικός, να χάσεις την πίστη σου στη ζωή, τον ενθουσιασμό σου και το κίνητρο να κάνεις το οτιδήποτε, και άλλα παρόμοια. Με το πέρασμα του χρόνου, οι επιπτώσεις δεν θα αφορούν μόνο την απλή καθημερινότητά σου, αλλά θα επηρεάσουν και τη στάση σου απέναντι στην εκτέλεση των καθηκόντων σου, αλλά και το μονοπάτι που θα ακολουθήσεις στη ζωή σου, πράγμα πολύ επικίνδυνο. Ο κίνδυνος αυτός μπορεί να έχει ως συνέπεια να μην μπορείς να εκτελέσεις επαρκώς τα καθήκοντά σου ως δημιουργήματος, ενώ μπορεί μέχρι και να τα αφήσεις μισοτελειωμένα ή να αναπτύξεις μια διάθεση και στάση αντίστασης απέναντι σ’ αυτά. Με λίγα λόγια, είναι αναπόφευκτο ότι με τον καιρό αυτή η κατάσταση θα χειροτερέψει και θα οδηγήσει την όρεξή σου, τα συναισθήματά σου και τη νοοτροπία σου να εξελιχθούν αρνητικά. Το καταλαβαίνεις; (Ναι.) Η σημερινή συναναστροφή σχετικά με αυτά τα θέματα σου λέει, από τη μία, να διαμορφώσεις μέσα σου σωστές σκέψεις και απόψεις, με πηγή την ουσία αυτών των ίδιων των θεμάτων. Επειδή έτσι ακριβώς είναι η αιτία και η ουσία, πρέπει οι άνθρωποι να τις καταλάβουν και να μην τους εξαπατούν αυτές οι απεικονίσεις ή οι σκέψεις και απόψεις που προέρχονται από τα συναισθήματα και την παρορμητικότητα. Αυτή είναι μία πτυχή. Η άλλη πτυχή αφορά το γεγονός ότι μόνο έτσι μπορούν οι άνθρωποι να αποφύγουν τις παρακάμψεις και τις παρεκκλίσεις και, αντίθετα, να ζήσουν τη ζωή όπως έρχεται σε ένα περιβάλλον το οποίο κυβερνά και ενορχηστρώνει ο Θεός. Ανακεφαλαιώνοντας, οι άνθρωποι μπορούν να αποβάλουν αυτά τα φορτία που τους έχουν φορτώσει οι γονείς τους, να τα εγκαταλείψουν και να μπορέσουν να υποταχθούν στις ενορχηστρώσεις και τις διευθετήσεις του Θεού μόνο αν αποδεχτούν αυτές τις σωστές σκέψεις και απόψεις και τις χρησιμοποιήσουν ως οδηγό. Αν το κάνει κανείς αυτό, μπορεί να ζει πιο ελεύθερα και χωρίς περιορισμούς, μέσα στη γαλήνη και τη χαρά, και να μην τον καθοδηγούν διαρκώς οι επιπτώσεις της παρορμητικότητας, των συναισθημάτων ή της συνείδησης. Καταλαβαίνετε τώρα λίγο, μετά από τόσα που έχουμε συζητήσει, τα φορτία που δημιουργούν στους ανθρώπους οι προσδοκίες των γονιών τους; (Ναι.) Τώρα που το κατανοήσατε με κάποια ακρίβεια, δεν νιώθετε το πνεύμα σας πολύ πιο ήρεμο και απελευθερωμένο; (Ναι.) Όταν καταλαβαίνεις, αποδέχεσαι και υποτάσσεσαι στ’ αλήθεια, τότε απελευθερώνεται το πνεύμα σου. Αν συνεχίσεις να αντιστέκεσαι και να αρνείσαι, ή αν αντιμετωπίζεις αυτές τις αλήθειες ως απλή θεωρία και δεν διαμορφώνεις την άποψή σου γι’ αυτά τα πράγματα με βάση τα γεγονότα, τότε πολύ δύσκολα θα τα εγκαταλείψεις. Θα μπορείς να αντιμετωπίσεις αυτά τα ζητήματα ενεργώντας μόνο σύμφωνα με τις ενορχηστρώσεις των σκέψεων και των συναισθημάτων της σάρκας· τελικά, θα ζεις παγιδευμένος απ’ αυτά τα συναισθήματα, μέσα στον πόνο και τη θλίψη, και δεν θα μπορεί κανείς να σε σώσει. Όταν οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν αυτά τα θέματα παγιδευμένοι από αυτά τα συναισθήματα, δεν έχουν καμία διέξοδο. Μόνο αν αποδεχτείς την αλήθεια μπορείς να απελευθερωθείς από τον εγκλωβισμό και τα δεσμά των συναισθημάτων, έτσι δεν είναι; (Ναι.)

Οι γονείς, εκτός από διάφορες προσδοκίες και προσεγγίσεις για το τι θα σπουδάσουν και τι επάγγελμα θα επιλέξουν τα παιδιά τους, έχουν και διάφορες προσδοκίες σχετικά με τον γάμο τους, έτσι δεν είναι; Πείτε Μου, παρακαλώ, μερικές από αυτές τις προσδοκίες. (Οι γονείς λένε συνήθως στις κόρες τους ότι ο μελλοντικός τους σύζυγος πρέπει οπωσδήποτε να είναι πλούσιος, να έχει σπίτι και αυτοκίνητο και να μπορεί να τις φροντίσει. Πρέπει, δηλαδή, να μπορεί να καλύψει τις υλικές ανάγκες της κόρης τους και επίσης να έχει αίσθημα ευθύνης. Με αυτά τα κριτήρια γίνεται η επιλογή συζύγου.) Κάποια απ’ αυτά που λένε οι γονείς πηγάζουν από τις εμπειρίες τους. Αν και αυτό που σκέφτονται είναι το συμφέρον σου, δεν παύουν να υπάρχουν κάποια θεματάκια. Διατηρούν τις δικές τους απόψεις και προτιμήσεις σε ό,τι αφορά τις προσδοκίες τους για τον γάμο σου. Έχουν την απαίτηση τα παιδιά τους να παντρευτούν κάποιον που να έχει, τουλάχιστον, λεφτά, θέση και ικανότητες, αλλά και να μπορεί να επιβάλλεται ώστε εκτός σπιτιού να μην τον κάνουν ό,τι θέλουν οι άλλοι. Και στην περίπτωση που εσύ δέχεσαι εκφοβισμό, πρέπει αυτός ο άνθρωπος να μπορεί να τους αντισταθεί και να σε προστατέψει. Εσύ μπορεί να πεις: «Δεν με νοιάζει. Δεν με ενδιαφέρουν τόσο τα υλικά αγαθά. Το μόνο που θέλω είναι να βρω κάποιον που να με αγαπάει και που να τον αγαπώ κι εγώ». Οι γονείς σου σου απαντάνε: «Γιατί τόση χαζομάρα; Γιατί τόση αφέλεια; Είσαι νέο παιδί και δεν έχεις εμπειρία, δεν καταλαβαίνεις πόσο δύσκολη είναι η ζωή. Έχεις ακούσει ποτέ το ρητό “Για ένα φτωχό ζευγάρι, όλα πάνε στραβά”; Στη ζωή, χρειάζεσαι λεφτά για τούτο και για κείνο· νομίζεις ότι χωρίς λεφτά θα έχεις καλή ζωή; Πρέπει να βρεις έναν άνθρωπο πλούσιο και ικανό». Κι εσύ απαντάς: «Αφού και οι πλούσιοι και ικανοί άνθρωποι δεν είναι αξιόπιστοι». Σου απαντάνε: «Και να μην είναι αξιόπιστοι, χρειάζεται πρώτα να καλύψεις τις βασικές σου ανάγκες. Θα τρως και θα φοράς ό,τι θες, θα έχεις πάντα γεμάτο στομάχι και ωραία ρούχα και όλοι θα σε ζηλεύουν». Απαντάς: «Ναι, αλλά στην ψυχή μου δεν θα ένιωθα ευτυχία». Σ’ αυτό σου απαντούν: «Και τι είναι η ψυχή; Πού είναι; Τι κι αν η ψυχή σου δεν είναι ευτυχισμένη; Το μόνο που μετράει είναι να νιώθεις άνετα σωματικά!» Κάποιοι άνθρωποι, τη δεδομένη στιγμή της ζωής τους, δεν θέλουν να παντρευτούν. Αν και βρίσκονται σε αρκετά μεγάλη ηλικία, δεν θέλουν να κάνουν κάποια σχέση, πόσο μάλλον να παντρευτούν. Κι έτσι οι γονείς τους ανησυχούν και τους παροτρύνουν όλη την ώρα να παντρευτούν. Τους κανονίζουν ραντεβού στα τυφλά και τους συστήνουν πιθανούς συζύγους. Κάνουν ό,τι περνάει απ’ το χέρι τους για να βρουν γρήγορα στα παιδιά τους κάποιον αξιοσέβαστο και που να τους ταιριάζει για γάμο· αλλά και να μην τους ταιριάζει, θα πρέπει τουλάχιστον να έχει καλά προσόντα, όπως για παράδειγμα να έχει τελειώσει πανεπιστήμιο, να έχει μεταπτυχιακό ή διδακτορικό, ή αλλιώς να έχει σπουδάσει στο εξωτερικό. Κάποιοι δεν αντέχουν τη γκρίνια των γονιών τους. Στην αρχή, το βρίσκουν υπέροχο που είναι ανύπαντροι και έχουν μόνο τον εαυτό τους να φροντίσουν. Ειδικά από τη στιγμή που πίστεψαν στον Θεό, είναι καθημερινά πολύ απασχολημένοι με την εκτέλεση των καθηκόντων τους και δεν προλαβαίνουν να σκεφτούν τέτοια πράγματα, οπότε δεν βγαίνουν ραντεβού και δεν σκοπεύουν να παντρευτούν. Δεν μπορούν, όμως, να ξεφύγουν από τον έλεγχο των γονιών τους, οι οποίοι διαφωνούν και συνεχώς τους παρακινούν και τους πιέζουν. Με το που τους συναντήσουν, αρχίζουν να γκρινιάζουν: «Έχεις κάποια σχέση; Σου αρέσει κανένας; Άντε, φέρ’ τον γρήγορα στο σπίτι, να τον δούμε και να σου πούμε. Αν είναι κατάλληλος, παντρέψου τον πριν σε πάρουν τα χρόνια! Οι γυναίκες δεν παντρεύονται μετά τα τριάντα και οι άνδρες δεν ψάχνουν για σύζυγο μετά τα τριάντα πέντε. Τι θέλεις να κάνεις, να γυρίσεις τον κόσμο ανάποδα; Αν δεν παντρευτείς, ποιος θα σε γηροκομήσει;» Oι γονείς ανησυχούν και ασχολούνται μ’ αυτό όλη την ώρα, θέλουν να βρεις κάποιον που να είναι έτσι κι έτσι, σε πιέζουν να παντρευτείς οπωσδήποτε. Και όταν τελικά παντρευτείς, αρχίζουνε πάλι: «Άντε, κάντε ένα παιδάκι τώρα που δεν έχω γεράσει ακόμα. Θα σου το φροντίζω εγώ». Εσύ λες: «Δεν είναι ανάγκη να φροντίσεις εσύ τα παιδιά μου. Μην αγχώνεσαι». Τότε σου απαντούν: «Τι εννοείς “να μην αγχώνομαι”; Κάνε γρήγορα παιδί! Μόλις γεννηθεί, θα το φροντίζω εγώ για σένα. Και μόλις μεγαλώσει λίγο, τότε ας το αναλάβεις εσύ». Όποιες κι αν είναι οι προσδοκίες των γονιών για τα παιδιά τους, όποια κι αν είναι η στάση τους και είτε είναι είτε δεν είναι σωστές οι προσδοκίες αυτές, τα παιδιά τις νιώθουν πάντοτε σαν ένα φορτίο. Αν τους ακούσουν, θα νιώσουν δυσάρεστα και θα αισθανθούν δυστυχισμένα. Αν δεν τους ακούσουν, μετά θα έχουν τύψεις: «Δεν έχουν άδικο οι γονείς μου. Είναι πολύ μεγάλοι σε ηλικία και δεν θα προλάβουν να με δουν να παντρεύομαι ή να κάνω παιδιά. Με παρακινούν να παντρευτώ και να κάνω παιδιά επειδή στεναχωριούνται. Είναι και δική τους ευθύνη αυτό». Από αυτήν την άποψη, λοιπόν, οι άνθρωποι κατά βάθος έχουν την αόριστη αίσθηση ότι οι προσδοκίες των γονιών τους είναι πάντα ένα φορτίο γι’ αυτά. Δεν τους φαίνεται σωστό όλο αυτό, είτε υπακούσουν είτε όχι και, σε κάθε περίπτωση, θεωρούν ότι, αν παρακούσουν τις απαιτήσεις ή τις επιθυμίες των γονιών τους, θα έχουν κάνει κάτι εξαιρετικά επαίσχυντο και ανήθικο. Πρόκειται για ένα ζήτημα που βαραίνει τη συνείδησή τους. Κάποιοι γονείς, μάλιστα, παρεμβαίνουν στη ζωή των παιδιών τους: «Γρήγορα, παντρέψου και κάνε παιδιά. Πρώτα να μου κάνεις έναν μεγάλο, γερό εγγονό». Προσπαθούν έτσι να παρέμβουν ακόμη και στο φύλο του μωρού. Κάποιοι γονείς επίσης λένε: «Έχεις ήδη κοριτσάκι, άντε, γρήγορα, κάνε μου και ένα αγοράκι, θέλω να έχω και εγγονή και εγγονό. Οι δύο σας είστε όλη μέρα απασχολημένοι με την πίστη στον Θεό και την εκτέλεση των καθηκόντων σας. Δεν κάνετε αυτό που πρέπει· είναι μεγάλη υπόθεση το να κάνετε παιδιά. Δεν ξέρεις το ρητό: “Από τις τρεις ασέβειες προς τους γονείς, η χειρότερη είναι το να μην έχεις κληρονόμο”; Θεωρείς ότι φτάνει να έχεις μόνο μια κόρη; Γρήγορα, κάνε μου κι έναν εγγονό! Είσαι το μοναχοπαίδι μας· αν δεν μου χαρίσεις εγγονό, δεν θα χαθεί το όνομα της οικογένειάς μας;» Εσύ σκέφτεσαι: «Ακριβώς, δεν θα απογοητεύσω τους προγόνους μου αν τελειώσει σ’ εμένα το όνομα της οικογένειας;» Είναι, λοιπόν, λάθος να μην παντρευτείς, και λάθος είναι και το να παντρευτείς χωρίς να κάνεις παιδιά· αλλά ακόμα και να κάνεις, δεν φτάνει να κάνεις κόρη, πρέπει να κάνεις και γιο. Κάποιοι κάνουν γιο για πρώτο παιδί, αλλά οι γονείς τους λένε: «Ένας δεν φτάνει. Κι αν γίνει κάτι; Κάνε κι άλλον έναν για να κάνουν παρέα». Ο λόγος των γονιών, όταν αφορά τα παιδιά τους, είναι νόμος. Μπορούν να γίνουν εντελώς παράλογοι, να εκφράσουν την πιο διεστραμμένη λογική, και τα παιδιά τους τα έχουν χαμένα και δεν ξέρουν πώς να τους αντιμετωπίσουν. Οι γονείς παρεμβαίνουν στη ζωή, στη δουλειά, στον γάμο και στη στάση των παιδιών τους απέναντι σε διάφορα πράγματα και τους ασκούν κριτική για όλα αυτά. Το μόνο που μπορούν να κάνουν τα παιδιά είναι να καταπιούν την οργή τους. Δεν μπορούν ούτε να κρυφτούν από τους γονείς τους ούτε να τους αγνοήσουν. Εφόσον δεν μπορούν να μαλώσουν ή να διαπαιδαγωγήσουν τους ίδιους τους τους γονείς, τι μπορούν να κάνουν; Τα ανέχονται όλα αυτά, προσπαθούν να τους βλέπουν όσο το δυνατόν σπανιότερα και, αν είναι απολύτως απαραίτητο να τους συναντήσουν, δεν αναφέρουν αυτά τα ζητήματα· αν τους τα αναφέρουν, σταματάνε αμέσως την κουβέντα και τρέχουν να κρυφτούν. Κάποιοι, όμως, με στόχο να ανταποκριθούν στις προσδοκίες των γονιών τους και να μην τους απογοητεύσουν, συμφωνούν με τις απαιτήσεις τους. Μπορεί να σπεύσεις, αν και δεν το θες, να βγεις ραντεβού, να παντρευτείς και να κάνεις παιδιά. Ωστόσο, δεν αρκεί ένα παιδί· πρέπει να κάνεις πολλά. Αυτό το κάνεις για να ικανοποιήσεις τις απαιτήσεις των γονιών σου, για να είναι εκείνοι χαρούμενοι κι ευτυχισμένοι. Είτε μπορείς είτε δεν μπορείς να ικανοποιήσεις τις επιθυμίες των γονιών σου, αυτές οι απαιτήσεις που έχουν θα ήταν πρόβλημα για κάθε παιδί. Δεν κάνουν κάτι παράνομο και δεν μπορείς να τους ασκήσεις κριτική, να μιλήσεις σε κανέναν άλλον γι’ αυτό ή να τους βάλεις μυαλό. Και όσο συνεχίζει αυτή η κατάσταση, το ζήτημα μετατρέπεται σε φορτίο για σένα. Νιώθεις διαρκώς ότι, αν δεν καταφέρεις να εκπληρώσεις τις απαιτήσεις των γονιών σου να παντρευτείς και να κάνεις παιδιά, δεν θα μπορέσεις να αντικρίσεις με καθαρή συνείδηση αυτούς και τους προγόνους σου. Εάν δεν έχεις ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των γονιών σου, δηλαδή δεν έχεις κάποια σχέση, δεν έχεις παντρευτεί, δεν έχεις κάνει παιδιά και δεν έχεις συνεχίσει το όνομα της οικογένειάς σου, όπως αυτοί σου ζήτησαν, θα νιώθεις μεγάλη πίεση. Ο μόνος τρόπος να ηρεμήσεις λίγο είναι να σου πουν οι γονείς σου ότι δεν πρόκειται να παρέμβουν σε τέτοια θέματα και ότι είσαι ελεύθερος να ενεργήσεις όπως σου τα φέρει η τύχη. Αν, όμως, τα σχόλια των υπόλοιπων συγγενών σου, των φίλων σου, των συμμαθητών σου, των συναδέλφων σου και όλων των άλλων είναι καταδικαστικά για σένα και όλοι αυτοί μιλάνε για σένα πίσω από την πλάτη σου, τότε είναι και αυτό φορτίο. Όταν είσαι ανύπαντρος στα είκοσι πέντε, δεν το θεωρείς και τόσο σημαντικό, αλλά όταν φτάσεις στα τριάντα, αρχίζεις να πιστεύεις ότι κάτι δεν πάει και τόσο καλά, οπότε αποφεύγεις αυτούς τους συγγενείς και δεν αναφέρεις το ζήτημα. Και αν έχεις φτάσει τριάντα πέντε και είσαι ακόμα ανύπαντρος, οι άνθρωποι θα σου πουν: «Γιατί δεν έχεις παντρευτεί; Έχεις κάποιο πρόβλημα; Είσαι λίγο περίεργο άτομο, ε;» Στην περίπτωση που έχεις παντρευτεί και δεν θέλεις παιδιά, θα σου πουν: «Γιατί δεν έκανες παιδιά μετά τον γάμο; Άλλοι παντρεύονται και κάνουν κοριτσάκι και μετά αγοράκι ή πρώτα γιο και μετά κόρη. Εσύ γιατί δεν θες παιδιά; Τι πρόβλημα έχεις; Δεν έχεις καθόλου ανθρώπινα αισθήματα; Είσαι νορμάλ άνθρωπος εσύ;» Αυτά τα ζητήματα, είτε προέρχονται από τους γονείς είτε από την κοινωνία, μετατρέπονται σε φορτίο για σένα σε διάφορα περιβάλλοντα και υπόβαθρα. Θεωρείς ότι εσύ κάνεις λάθος, ειδικά σε μια συγκεκριμένη ηλικία. Αν, για παράδειγμα, είσαι από τριάντα έως πενήντα χρονών και δεν έχεις παντρευτεί ακόμα, τότε δεν τολμάς να γνωρίσεις κόσμο. Λένε οι άλλοι: «Αυτή η γυναίκα δεν έχει παντρευτεί ολόκληρη τη ζωή της, είναι γεροντοκόρη, κανείς δεν τη θέλει, δεν πρόκειται να την παντρευτεί κανείς». «Όλη του τη ζωή, αυτός ο τύπος δεν παντρεύτηκε ποτέ». «Γιατί δεν παντρεύτηκε, άραγε;» «Ποιος ξέρει, μπορεί να έχει κάποιο πρόβλημα». Εσύ σκέφτεσαι: «Αφού δεν έχω κανένα πρόβλημα, γιατί δεν έχω παντρευτεί; Δεν άκουσα αυτά που μου έλεγαν οι γονείς μου και τους απογοητεύω». Οι άνθρωποι λένε: «Αυτός ο τύπος είναι ανύπαντρος, αυτή η κοπέλα είναι ανύπαντρη. Κοίτα τους καημένους τους γονείς. Άλλοι γονείς έχουν εγγόνια και δισέγγονα, αλλά αυτό το παιδί είναι ακόμα ανύπαντρο. Μάλλον οι πρόγονοί του έχουν κάνει κάτι τρομερό, ε; Με την κατάσταση αυτήν, δεν θα μείνει η οικογένεια χωρίς απόγονο; Δεν θα υπάρχει κανείς για να συνεχίσει το οικογενειακό όνομα. Τι τρέχει μ’ αυτήν την οικογένεια;» Όσο ανυποχώρητη στάση κι αν έχεις τώρα, εφόσον είσαι ένας θνητός, συνηθισμένος άνθρωπος και δεν κατέχεις αρκετό μέρος της αλήθειας για να κατανοήσεις το ζήτημα αυτό, αργά ή γρήγορα θα σε προβληματίσει και θα σε αναστατώσει. Στη σημερινή εποχή, είναι πάρα πολλοί οι άνθρωποι που παραμένουν ανύπαντροι στα τριάντα τέσσερα και στα τριάντα πέντε τους και δεν τρέχει και τίποτα. Από τα κει και πάνω, όμως, δεν υπάρχουν τόσο πολλοί ανύπαντροι. Εφόσον εκεί κυμαίνεται περίπου η ηλικία των ανύπαντρων, αν είσαι κάτω από τριάντα πέντε χρονών, μπορεί να σκέφτεσαι: «Φυσικό είναι να μην είμαι παντρεμένος, κανένας δεν το σχολιάζει αυτό. Αν θέλουν να πουν τίποτα οι γονείς μου, ας το πουν. Δεν έχω να φοβηθώ κάτι». Μόλις, όμως, πατήσεις τα τριάντα πέντε, όλοι αρχίζουν και σε βλέπουν με άλλο μάτι. Θα σε πουν ανύπαντρο, εργένη ή, αν είσαι γυναίκα, θα πουν ότι έχεις μείνει στο ράφι και αυτό θα είναι ανυπόφορο. Το συγκεκριμένο ζήτημα, λοιπόν, θα γίνει το φορτίο σου. Αν δεν αποκτήσεις σαφή κατανόηση ή σαφείς αρχές άσκησης για το ζήτημα, τότε αργά ή γρήγορα θα αρχίσει να σε ενοχλεί ή θα αναστατώσει τη ζωή σου κάποια συγκεκριμένη στιγμή. Δεν υπάρχουν σ’ αυτό κάποιες αλήθειες που πρέπει να καταλάβουν οι άνθρωποι; (Ναι.)

Και ποιες αλήθειες πρέπει να κατανοήσουν οι άνθρωποι για να εγκαταλείψουν τα φορτία που φέρνουν ο γάμος και τα παιδιά; Καταρχάς, η επιλογή συζύγου γίνεται με βάση την ανθρώπινη βούληση; (Όχι.) Δεν μπορείς απλώς να πας να γνωρίσεις όποιο είδος ανθρώπου θέλεις και ασφαλώς ούτε πρόκειται να σου ετοιμάσει ο Θεός ακριβώς το είδος του ανθρώπου που θέλεις. Κάθε άλλο· ο Θεός έχει ήδη ορίσει το άτομο που θα γίνει σύζυγός σου· σύζυγός σου θα γίνει το άτομο που είναι γραφτό να γίνει και δεν υπάρχει λόγος να σε επηρεάζει η όποια παρέμβαση που προκαλείται από τις ανάγκες των γονιών σου ή οι όροι που σου θέτουν. Και κάτι ακόμα: Επειδή οι γονείς σου σου λένε να βρεις κάποιον με πλούτη και υψηλή θέση για να παντρευτείς, αυτό εγγυάται ότι θα έχεις κι εσύ πλούτη και υψηλή θέση στο μέλλον; (Όχι.) Δεν εγγυάται τίποτα τέτοιο. Δεν είναι λίγες οι γυναίκες που παντρεύτηκαν πλούσιους άνδρες από εύπορες οικογένειες και στο τέλος τις έδιωξαν και κατάντησαν ρακοσυλλέκτριες. Καθώς επιζητούσαν διαρκώς να αναρριχηθούν στην κοινωνική ιεραρχία για να αποκτήσουν πλούτη και κύρος, κατάντησαν ερείπια και με την υπόληψή τους κουρελιασμένη, σε πολύ χειρότερη κατάσταση ακόμη και από τους απλούς ανθρώπους. Όλη μέρα τριγυρίζουν με μια φτηνή τσάντα για τ’ άπλυτα και μαζεύουν πλαστικά μπουκάλια και αλουμινένια κουτάκια, για τα οποία παίρνουν λίγα χρήματα και μετά πάνε σε μια καφετέρια και πίνουν έναν καφέ για να νιώσουν ότι ζουν ακόμα σαν πλούσιες. Τι μιζέρια! Ο γάμος είναι σημαντικό γεγονός στη ζωή ενός ανθρώπου. Όπως και το ποιους γονείς είναι γραφτό να έχει κανείς, έτσι και ο γάμος δεν γίνεται με βάση τις ανάγκες των γονιών σου ή της οικογένειάς σου ούτε με βάση το προσωπικό σου γούστο και τις προσωπικές σου προτιμήσεις· τον ορίζει απόλυτα ο Θεός. Όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή, θα γνωρίσεις τον κατάλληλο άνθρωπο· όταν είναι η ώρα, θα γνωρίσεις τον άνθρωπο που σου ταιριάζει. Όλες αυτές οι διευθετήσεις του αόρατου, μυστικιστικού κόσμου βρίσκονται υπό τον έλεγχο και την κυριαρχία του Θεού. Στο θέμα αυτό, οι άνθρωποι δεν χρειάζεται να συμμορφώνονται με τις διευθετήσεις των άλλων, να κατευθύνονται, να χειραγωγούνται και να επηρεάζονται από τους άλλους. Όσον αφορά, λοιπόν, το θέμα του γάμου, όποιες κι αν είναι οι προσδοκίες των γονιών σου και όποια κι αν είναι τα δικά σου σχέδια, δεν υπάρχει λόγος να σε επηρεάζουν ούτε οι γονείς σου ούτε τα προσωπικά σου σχέδια. Το συγκεκριμένο ζήτημα θα πρέπει να βασίζεται απόλυτα στον λόγο του Θεού. Δεν έχει σημασία αν ψάχνεις ή δεν ψάχνεις σύντροφο. Και να ψάχνεις, ψάξε σύμφωνα με τον λόγο του Θεού και όχι ανάλογα με τις απαιτήσεις, τις ανάγκες ή τις προσδοκίες των γονιών σου. Όσον αφορά, λοιπόν, τον γάμο, δεν πρέπει οι προσδοκίες των γονιών σου να γίνουν φορτίο για σένα. Η εξεύρεση συζύγου αποτελεί μια ευθύνη που θα αναλάβεις για την υπόλοιπη ζωή τη δική σου και του ανθρώπου που θα παντρευτείς· αποτελεί υποταγή στις ενορχηστρώσεις και τις διευθετήσεις του Θεού. Δεν βρίσκεις σύζυγο για να ικανοποιήσεις τις απαιτήσεις των γονιών σου ή να εκπληρώσεις τις προσδοκίες τους. Δεν θα πρέπει να βασίζεται στις προσδοκίες των γονιών σου το αν θα αναζητήσεις σύντροφο ή το είδος του συντρόφου που θα αναζητήσεις. Δεν έχουν δικαίωμα οι γονείς σου να σε ελέγχουν στο συγκεκριμένο ζήτημα· ο Θεός δεν τους έχει δώσει κανένα απολύτως δικαίωμα να κανονίσουν τον γάμο σου. Αν ψάχνεις σύζυγο, πρέπει να το κάνεις με βάση τα λόγια του Θεού. Αν επιλέξεις να μην ψάξεις για σύζυγο, δικαίωμά σου είναι, έχεις το ελεύθερο. Λες: «Όλη μου τη ζωή, είτε εκτελώ τα καθήκοντά μου είτε δεν τα εκτελώ, μου αρέσει να είμαι χωρίς σύντροφο. Το ότι είμαι μόνος μου είναι πολύ απελευθερωτικό· μπορώ να ζήσω σαν ελεύθερο πουλί, κουνάω λίγο τα φτερά μου και πάω όπου θέλω. Δεν έχω το φορτίο της οικογένειας και πάω παντού μόνος μου. Είναι υπέροχο! Είμαι μόνος, αλλά δεν νιώθω μοναξιά. Έχω τον Θεό μαζί μου να με συνοδεύει· δεν νιώθω συχνά μοναξιά. Είναι κάποιες φορές που θέλω να απομονωθώ τελείως και να χαλαρώσω, το σώμα το χρειάζεται αυτό. Δεν είναι κακό να αφιερώσω λίγο χρόνο για να απομονωθώ τελείως. Καμιά φορά που νιώθω ένα κενό ή λίγη μοναξιά, θα προσέρχομαι ενώπιον του Θεού για να μιλήσω από καρδιάς μαζί Του και να Του πω μερικά λόγια. Θα διαβάζω τα λόγια Του, θα μαθαίνω ύμνους, θα βλέπω βίντεο με βιωματικές μαρτυρίες και ταινίες του οίκου του Θεού. Όταν το κάνω αυτό, νιώθω υπέροχα και παύω να νιώθω μοναξιά. Δεν με νοιάζει αν αργότερα θα νιώσω πάλι μοναξιά. Όπως και να ’χει, τώρα δεν νιώθω· έχω γύρω μου πολλούς αδελφούς και αδελφές με τους οποίους μπορώ να μιλάω από καρδιάς. Το να ψάχνεις σύζυγο μπορεί να είναι πολύ κουραστικό. Δεν υπάρχουν πολλοί κανονικοί άνθρωποι που μπορούν να ζήσουν σοβαρά μια καλή ζωή, οπότε κι εγώ δεν θέλω να ψάξω. Αν υποθέσουμε ότι εύρισκα κάποιον, δεν τα καταφέρναμε και τελικά παίρναμε διαζύγιο, τι νόημα θα είχε όλη αυτή η ταλαιπωρία; Αφού το καταλαβαίνω αυτό πια, καλύτερα να μην ψάξω να βρω σύζυγο. Εφόσον ο σκοπός που ψάχνεις κάποιον να παντρευτείς είναι μονάχα η στιγμιαία ευτυχία και χαρά, και στο τέλος καταλήγεις ούτως ή άλλως να χωρίσεις, τότε όλο αυτό δεν είναι παρά μια ταλαιπωρία, την οποία δεν έχω τη διάθεση να ανεχτώ. Και σχετικά με το ζήτημα των παιδιών, εγώ, ως ανθρώπινο ον —και όχι απλώς ως μηχανή παραγωγής κληρονόμων— δεν έχω ούτε την ευθύνη ούτε την υποχρέωση να συνεχίσω καμία γενεαλογική γραμμή. Όποιος θέλει να τη συνεχίσει ας το κάνει. Κανένα επώνυμο δεν ανήκει μόνο σε έναν άνθρωπο». Και τι σημασία έχει αν θα διακοπεί η γενεαλογική γραμμή; Για επώνυμα της σάρκας δεν μιλάμε απλώς; Οι ψυχές δεν έχουν καμία σχέση η μία με την άλλη· ανάμεσα στις ψυχές δεν υπάρχει καμία κληρονομιά και καμία συνέχεια. Η ανθρωπότητα έχει έναν κοινό πρόγονο· εφόσον όλοι οι άνθρωποι είναι απόγονοι αυτού του προγόνου, δεν υφίσταται κανένα ζήτημα τερματισμού της γενεαλογίας της ανθρωπότητας. Δεν έχεις την ευθύνη να συνεχίσεις καμία γενεαλογία. Αυτό που πρέπει να επιδιώκουν οι άνθρωποι είναι να βαδίζουν στο ορθό μονοπάτι της ζωής, να ζουν ελεύθερα και απελευθερωμένα και να είναι αληθινά δημιουργήματα. Το να είσαι μια μηχανή αναπαραγωγής της ανθρωπότητας δεν είναι ένα φορτίο που είσαι αναγκασμένος να κουβαλήσεις. Επίσης, δεν είναι δική σου ευθύνη η αναπαραγωγή ή η συνέχιση της γενεαλογικής γραμμής για χάρη κάποιας οικογένειας. Δεν σου έχει αναθέσει αυτήν την ευθύνη ο Θεός. Όποιος θέλει να αναπαραχθεί ας αναπαραχθεί· όποιος θέλει να συνεχίσει το όνομα της οικογένειας του ας το κάνει· όποιος θέλει να αναλάβει αυτήν την ευθύνη ας την αναλάβει· αυτό εσένα δεν σε αφορά καθόλου. Εάν δεν θες να αναλάβεις αυτήν την ευθύνη και δεν επιθυμείς να εκπληρώσεις αυτήν την υποχρέωση, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα, είναι δικαίωμά σου. Σωστό δεν είναι αυτό; (Ναι.) Αν οι γονείς σου επιμένουν να γκρινιάζουν, πες τους: «Αν δυσανασχετείς από το γεγονός ότι δεν κάνω παιδιά και δεν συνεχίζω το οικογενειακό όνομα για χάρη σας, τότε βρες τρόπο να κάνεις άλλο ένα παιδί και ας το συνεχίσει εκείνο. Εν πάση περιπτώσει, εμένα δεν με απασχολεί αυτό το θέμα· ανάθεσέ το σε όποιον θέλεις». Θα έχουν τι να σου απαντήσουν οι γονείς σου αν το πεις αυτό; Σχετικά με τον γάμο των παιδιών τους και το αν εκείνα θα κάνουν παιδιά, οι γονείς πρέπει, είτε πιστεύουν είτε δεν πιστεύουν στον Θεό, να γνωρίζουν στην ηλικία που βρίσκονται ότι το αν κάποιος θα είναι πλούσιος ή φτωχός, το πόσα παιδιά θα κάνει και το αν θα παντρευτεί στη ζωή του, καθορίζονται όλα από τον Ουρανό· είναι όλα εξαρχής καθορισμένα, δεν είναι κάτι που ο οποιοσδήποτε μπορεί να το αποφασίσει. Αν, λοιπόν, οι γονείς απαιτούν επιτακτικά από τα παιδιά τους διάφορα πράγματα με τέτοιον τρόπο, τότε δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για άσχετους, ανόητους και ανίδεους γονείς. Και όταν έχεις να κάνεις με ανόητους και ανίδεους γονείς, τότε απλώς αντιμετώπιζε τα λόγια τους σαν αέρα κοπανιστό, άσ’ τα να μπουν από το ένα αυτί και να βγουν από το άλλο και τέλος. Αν η γκρίνια τους είναι υπερβολική, τότε μπορείς να πεις: «Εντάξει, σου το υπόσχομαι, αύριο θα παντρευτώ, μεθαύριο θα κάνω παιδί και μεθαύριο θα σου κάνω δισέγγονο. Πώς σου φαίνεται αυτό;» Παραμύθιασέ τους και ύστερα φύγε. Δεν είναι ψύχραιμη αυτή η διαχείριση; Όπως και να ’χει, πρέπει να αντιληφθείς το ζήτημα σε βάθος. Σχετικά με τον γάμο, ας παραμερίσουμε αρχικά το γεγονός ότι ο Θεός τον έχει ορίσει. Η στάση του Θεού απέναντι στο ζήτημα αυτό είναι να δίνει στους ανθρώπους το δικαίωμα της επιλογής. Μπορείς να επιλέξεις να μείνεις ανύπαντρος ή μπορείς να επιλέξεις να παντρευτείς· μπορείς να επιλέξεις να είστε μόνο οι δυο σας με τον ή τη σύζυγό σου ή μπορείς να επιλέξεις να κάνεις μεγάλη οικογένεια. Πρόκειται για την ελευθερία σου. Με λίγα λόγια, με όποια βάση κι αν κάνεις αυτές τις επιλογές και όποιον σκοπό ή όποιο αποτέλεσμα κι αν θέλεις να πετύχεις, ο Θεός σού δίνει αυτό το δικαίωμα· έχεις το δικαίωμα της επιλογής. Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα αν πεις: «Μου τρώει πολύ χρόνο το έργο της εκτέλεσης των καθηκόντων μου, είμαι ακόμα νέος και δεν θέλω να παντρευτώ. Θέλω να παραμείνω ανύπαντρος, να δαπανώ τον εαυτό μου για τον Θεό με πλήρη απασχόληση και να εκτελώ καλά τα καθήκοντά μου. Θα ασχοληθώ αργότερα με το σημαντικό ζήτημα του γάμου. Όταν φτάσω στα πενήντα και αρχίσω να νιώθω μοναξιά, όταν δεν θα βρίσκω πού να απευθύνω τη φλυαρία μου αν και θα έχω πολλά να πω, τότε θα βρω σύντροφο». Δεν πρόκειται να σε καταδικάσει ο Θεός αν το πεις αυτό. Δικαίωμά σου είναι, επίσης, να πεις: «Νιώθω ότι χάνω τα νιάτα μου, πρέπει να το εκμεταλλευτώ όσο είμαι ακόμα νέος. Τώρα που είμαι ακόμα νέος και κάπως εμφανίσιμος και γοητευτικός, θα πρέπει να βρω γρήγορα ένα ταίρι να με συντροφεύει και να συζητάμε μαζί, ένα άτομο που να με αγαπάει και να με εκτιμάει, με το οποίο μπορώ να περνάω τις μέρες μου και να παντρευτώ». Βέβαια, υπάρχει ένα ζήτημα: Εάν αποφασίσεις να παντρευτείς, πρέπει πρώτα να εξετάσεις προσεκτικά τι καθήκοντα εκτελείς αυτήν τη στιγμή στο πλαίσιο της εκκλησίας, εάν είσαι επικεφαλής ή εργάτης, εάν σε έχουν επιλέξει για να καλλιεργηθείς μέσα στον οίκο του Θεού, εάν έχεις αναλάβει σημαντικό έργο ή σημαντικά καθήκοντα, τι εργασίες σου έχουν ανατεθεί αυτήν τη στιγμή και πώς είναι η σημερινή σου κατάσταση. Θα επηρεάσει ο ενδεχόμενος γάμος σου την εκτέλεση των καθηκόντων σου; Θα επηρεάσει έπειτα και το την επιδίωξη της αλήθειας από εσένα; Μήπως θα επηρεάσει το έργο σου ως επικεφαλής ή εργάτης; Θα έχει αντίκτυπο στο αν θα πετύχεις τη σωτηρία; Πρέπει να τα εξετάσεις όλα αυτά τα ερωτήματα. Αν και ο Θεός σού έχει δώσει αυτό το δικαίωμα, πρέπει όταν το ασκείς να εξετάζεις προσεκτικά την επιλογή που ετοιμάζεσαι να κάνεις και τις πιθανές συνέπειές της. Και όποιες κι αν είναι αυτές οι συνέπειες, να μην κατηγορήσεις τους άλλους ούτε τον Θεό, αλλά να αναλάβεις την ευθύνη για τις συνέπειες των επιλογών σου. Κάποιοι λένε: «Όχι μόνο θα παντρευτώ, αλλά θέλω να κάνω και πολλά παιδιά. Θα κάνω πρώτα έναν γιο και μετά μια κόρη, θα ζήσουμε όλη μας ζωή σαν μια ευτυχισμένη οικογένεια και θα συντροφεύουμε ο ένας τον άλλον με χαρά και αρμονία. Όταν γεράσω, θα έχω τα παιδιά μου γύρω μου για να με φροντίζουν και θα απολαμβάνω την ευλογία της οικογενειακής ζωής. Τι υπέροχα που θα είναι όλα αυτά! Όσο για την εκτέλεση των καθηκόντων μου, την επιδίωξη της αλήθειας και την επίτευξη της σωτηρίας, όλα αυτά είναι δευτερεύοντα. Τώρα δεν με απασχολούν αυτά τα πράγματα. Πρέπει πρώτα να φροντίσω να κάνω παιδιά». Δικαίωμά σου είναι κι αυτό. Τις συνέπειες, όμως, που θα έχει για σένα στο τέλος η επιλογή σου, καλές ή κακές, πικρές ή γλυκές, πρέπει να τις υποστείς εσύ ο ίδιος. Κανείς, συμπεριλαμβανομένου του Θεού, δεν θα πληρώσει τα σπασμένα για τις δικές σου επιλογές ούτε θα αναλάβει την ευθύνη γι’ αυτές. Το κατάλαβες; (Ναι.) Τα έχουμε εξηγήσει ξεκάθαρα αυτά τα θέματα. Όσον αφορά τον γάμο, πρέπει να εγκαταλείψεις τα φορτία που οφείλεις να εγκαταλείψεις. Είσαι ελεύθερος να επιλέξεις να παραμείνεις ανύπαντρος, είσαι ελεύθερος να επιλέξεις να παντρευτείς και είσαι επίσης ελεύθερος να κάνεις πολλά παιδιά. Έχεις το ελεύθερο να επιλέξεις ό,τι θέλεις. Το να επιλέξεις να παντρευτείς, από τη μία, δεν σημαίνει ότι ανταποδίδεις με αυτόν τον τρόπο το καλό που σου έκαναν οι γονείς σου ή ότι εκπλήρωσες το καθήκον σου ως παιδιού· φυσικά, ούτε το να επιλέξεις να μείνεις ανύπαντρος σημαίνει ότι αψηφάς τους γονείς σου. Από την άλλη, το να επιλέξεις να παντρευτείς ή να κάνεις πολλά παιδιά δεν σημαίνει ότι επαναστατείς ενάντια στον Θεό ή ότι Τον αψηφάς. Δεν θα καταδικαστείς για κάτι τέτοιο. Επίσης, το να επιλέξεις να παραμείνεις ανύπαντρος δεν θα αποτελέσει λόγο για να σου χαρίσει στο τέλος ο Θεός τη σωτηρία. Με λίγα λόγια, είτε μείνεις ανύπαντρος είτε παντρευτείς είτε κάνεις πολλά παιδιά, ο Θεός δεν θα καθορίσει με βάση αυτούς τους παράγοντες το αν θα σωθείς τελικά. Δεν κοιτάει το οικογενειακό σου ιστορικό ή την οικογενειακή σου κατάσταση· το μόνο που κοιτάει είναι το αν επιδιώκεις την αλήθεια, τη στάση σου όταν εκτελείς τα καθήκοντά σου, πόσες αλήθειες έχεις αποδεχτεί και σε πόσες έχεις υποταχθεί και το αν ενεργείς σύμφωνα με τις αλήθεια-αρχές. Στο τέλος, ο Θεός, για να καθορίσει το αν θα σωθείς, θα αφήσει στην άκρη την οικογενειακή σου κατάσταση και θα εξετάσει το μονοπάτι σου στη ζωή, τις αρχές βάσει των οποίων ζεις και τους κανόνες επιβίωσης που έχεις επιλέξει. Φυσικά, πρέπει να αναφέρουμε ένα γεγονός: Όσοι είναι ανύπαντροι ή έχουν πάρει διαζύγιο, όπως και εκείνοι που δεν έχουν παντρευτεί ή έχουν βγει από τον γάμο τους, έχουν ένα πλεονέκτημα, ότι δεν χρειάζεται να είναι υπεύθυνοι για κανέναν και για τίποτα μέσα σε κάποιο γάμο. Εφόσον δεν είναι υποχρεωμένοι να επωμιστούν αυτές τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις, έχουν σχετικά μεγαλύτερη ελευθερία. Είναι πιο ελεύθεροι από άποψη χρόνου, έχουν πολύ μεγαλύτερα αποθέματα ενέργειας και, ως έναν βαθμό, περισσότερη προσωπική ελευθερία. Για παράδειγμα, αν είσαι ενήλικας, όταν βγαίνεις για να εκτελέσεις τα καθήκοντά σου, δεν μπορεί να σε περιορίσει κανείς —ούτε καν οι γονείς σου δεν έχουν τέτοιο δικαίωμα. Ο ίδιος προσεύχεσαι στον Θεό, Εκείνος θα κάνει διευθετήσεις για σένα, και μπορείς να ετοιμάσεις τα πράγματά σου και να φύγεις. Όμως αν είσαι παντρεμένος και έχεις οικογένεια, τότε δεν είσαι τόσο ελεύθερος. Είσαι υπεύθυνος για την οικογένειά σου. Κατ’ αρχάς, από άποψη συνθηκών διαβίωσης και χρηματικών πόρων, πρέπει τουλάχιστον να τους εξασφαλίσεις φαγητό και ρουχισμό και, όταν τα παιδιά σου είναι μικρά, θα πρέπει να τα πηγαίνεις στο σχολείο. Αυτές τις ευθύνες πρέπει να τις αναλάβεις. Οι παντρεμένοι, λοιπόν, σε αυτές τις καταστάσεις δεν είναι ελεύθεροι, αφού υπάρχουν κοινωνικές και οικογενειακές υποχρεώσεις στις οποίες πρέπει να ανταποκριθούν. Για τους ανύπαντρους και όσους δεν έχουν παιδιά, τα πράγματα είναι πιο απλά. Εκείνοι δεν πρόκειται ούτε να πεινάσουν ούτε να κρυώσουν ενώ εκτελούν τα καθήκοντά τους στον οίκο του Θεού. Θα έχουν και φαγητό και στέγη. Δεν έχουν οικογενειακές ανάγκες που τους αναγκάζουν να τρέχουν για να δουλέψουν και να βγάλουν λεφτά. Αυτή είναι η διαφορά. Εν τέλει, όσον αφορά τον γάμο, το θέμα παραμένει το ίδιο: Δεν πρέπει να επωμίζεσαι κανένα φορτίο. Κανένα φορτίο δεν πρέπει να σηκώνεις, είτε σχετικά με τις προσδοκίες των γονιών σου είτε με τις παραδοσιακές απόψεις της κοινωνίας είτε με τις δικές σου υπερβολικές επιθυμίες. Έχεις το δικαίωμα να διαλέξεις να παραμείνεις ανύπαντρος ή να παντρευτείς, και δικαίωμά σου είναι και το να αποφασίσεις πότε θα αφήσεις την εργένικη ζωή για να παντρευτείς. Ο Θεός δεν κάνει καμία τελεσίδικη κρίση πάνω σ’ αυτό το θέμα. Και όσο για το πόσα παιδιά θα κάνεις αφού παντρευτείς, ο Θεός το έχει προκαθορίσει αυτό, αλλά μπορείς κι εσύ να επιλέξεις για τον εαυτό σου με βάση τις συνθήκες που επικρατούν και το τι επιδιώκεις. Ο Θεός δεν πρόκειται να σου επιβάλει κανόνες. Ας πούμε υποθετικά ότι είσαι εκατομμυριούχος, δισεκατομμυριούχος ή πολυεκατομμυριούχος και λες: «Δεν έχω πρόβλημα να αποκτήσω καμιά δεκαριά παιδιά. Το μεγάλωμα τόσων παιδιών δεν πρόκειται να μου στερήσει την ενέργεια για να εκτελώ τα καθήκοντά μου». Αν δεν φοβάσαι την ταλαιπωρία, κάν’ τα· ο Θεός δεν πρόκειται να σε καταδικάσει. Δεν θα αλλάξει τη στάση Του όσον αφορά τη σωτηρία σου λόγω της δικής σου στάσης απέναντι στον γάμο. Έτσι είναι τα πράγματα. Είναι ξεκάθαρο; (Ναι.) Και υπάρχει και μια ακόμα πτυχή: Αν προς το παρόν είναι επιλογή σου να μείνεις ανύπαντρος, μην έχεις κανένα αίσθημα ανωτερότητας μόνο και μόνο επειδή δεν έχεις παντρευτεί, λέγοντας: «Ανήκω στην ελίτ των εργένηδων και έχω προτεραιότητα να σωθώ ενώπιον του Θεού». Ο Θεός δεν σου έχει δώσει αυτό το προνόμιο, το κατάλαβες; Μπορεί να λες: «Μήπως το ότι είμαι παντρεμένος με κάνει κατώτερο;» Δεν είσαι κατώτερος. Εξακολουθείς να ανήκεις στη διεφθαρμένη ανθρωπότητα· το ότι παντρεύτηκες δεν σε έχει υποβαθμίσει ούτε σε έχει ισοπεδώσει, δεν έχεις γίνει πιο διεφθαρμένος ή πιο προσβλητικός στα μάτια του Θεού ούτε είναι δυσκολότερο να σωθείς σε σχέση με άλλους, με αποτέλεσμα ο Θεός να μη θέλει να σε σώσει. Όλα αυτά είναι λανθασμένες σκέψεις και απόψεις των ανθρώπων. Δεν έχει σχέση η οικογενειακή κατάσταση ενός ατόμου με τη στάση του Θεού απέναντί του ούτε με το αν μπορεί τελικά να σωθεί. Με τι έχει σχέση, λοιπόν, η επίτευξη της σωτηρίας; (Είναι ανάλογη με τη στάση του ατόμου απέναντι στην αποδοχή της αλήθειας.) Σωστά, είναι ανάλογη με τη στάση του ατόμου απέναντι στην αντιμετώπιση και αποδοχή της αλήθειας και με το αν μπορεί να βλέπει τους ανθρώπους και τα πράγματα, να συμπεριφέρεται και να ενεργεί με βάση τα λόγια του Θεού και με κριτήριο την αλήθεια. Έτσι υπολογίζεται το πώς θα καταλήξει ο καθένας. Τώρα που έχουμε φτάσει σ’ αυτό το σημείο της συναναστροφής μας, μπορείς ουσιαστικά να εγκαταλείψεις τα φορτία που προκαλεί το ζήτημα του γάμου; (Ναι.) Αν μπορείς να τα εγκαταλείψεις, αυτό θα ωφελήσει την επιδίωξη της αλήθειας από σένα. Αν δεν το πιστεύεις, ρώτα τους παντρεμένους τι ελπίδα έχουν να κερδίσουν τη σωτηρία και θα σου πουν: «Ήμουν τόσα χρόνια παντρεμένος και χώρισα λόγω της πίστης μου στον Θεό. Δεν θα τόλμαγα να πω ότι θα σωθώ». Μπορείς να ρωτήσεις εκείνους που είναι λίγο μεγαλύτεροι, τριαντάρηδες, οι οποίοι δεν έχουν παντρευτεί, αλλά τόσα χρόνια που πιστεύουν δεν επιδιώκουν την αλήθεια και είναι σαν άπιστοι. Ρώτα τους: «Μπορείς να σωθείς αν πιστεύεις έτσι στον Θεό;» Ούτε αυτοί θα τολμήσουν να σου πουν ότι μπορούν να σωθούν. Έτσι δεν είναι; (Ναι.)

Αυτές είναι οι αλήθειες που πρέπει να καταλάβουν οι άνθρωποι για τον γάμο. Κανένα από τα θέματα σχετικά με τα οποία συναναστραφήκαμε δεν μπορεί να το εξηγήσει κάποιος ξεκάθαρα με δυο λόγια. Είναι πολλά και διάφορα στοιχεία που χρειάζονται ανάλυση, καθώς και πολλές συνθήκες στις οποίες βρίσκονται διάφοροι άνθρωποι. Και λόγω των πολλών αυτών συνθηκών, δεν γίνεται να εξηγηθούν ξεκάθαρα με δυο λόγια οι αλήθειες που πρέπει να καταλάβουν οι άνθρωποι. Υπάρχουν σε κάθε πρόβλημα αλήθειες και πραγματικότητες που πρέπει να κατανοήσουν, όπως και, βεβαίως, οι παράλογες σκέψεις και απόψεις τους, τις οποίες πρέπει επίσης να κατανοήσουν. Ασφαλώς, αυτές τις παράλογες σκέψεις και απόψεις πρέπει οι άνθρωποι να τις εγκαταλείψουν. Όταν εγκαταλείψεις αυτά τα πράγματα, οι σκέψεις και οι απόψεις σου για κάποιο ζήτημα θα είναι σχετικά θετικές και ακριβείς. Έτσι, όταν θα έρθεις ξανά αντιμέτωπος με ένα παρόμοιο θέμα, αυτό δεν θα σε περιορίζει πια· δεν θα σε περιορίζουν ούτε θα σε επηρεάζουν κάποιες παράλογες και άτοπες σκέψεις και απόψεις. Ούτε θα σε δεσμεύει ούτε θα σε ενοχλεί αυτό το θέμα· αντίθετα, θα μπορείς να το αντιμετωπίσεις σωστά και να αξιολογήσεις τους άλλους και τον εαυτό σου με σχετική ακρίβεια. Αυτό είναι το θετικό αποτέλεσμα που μπορούν να επιτύχουν οι άνθρωποι όταν βλέπουν τους άλλους ανθρώπους και τα πράγματα, και συμπεριφέρονται και ενεργούν σύμφωνα με τα λόγια του Θεού και τις αλήθεια-αρχές. Ωραία, ας ολοκληρώσουμε εδώ τη σημερινή μας συναναστροφή. Αντίο!

1 Απριλίου 2023

Υποσημειώσεις:

α. Το αρχικό κείμενο λέει «Δεν μπορείς καν να ελέγξεις τον εαυτό σου».

*. Στην Κίνα, το άριστα στις εξετάσεις είναι 100 βαθμοί. Καθώς ένα τηγανητό μπαστουνάκι ζύμης και δύο αυγά δίπλα δίπλα σχηματίζουν τον αριθμό 100, αυτό το πρωινό συμβολίζει το άριστα.