Ο ορθολογισμός του Ιώβ

Οι πραγματικές εμπειρίες του Ιώβ και η ακέραια και ειλικρινής του ανθρώπινη φύση σήμαινε ότι έκανε την πιο ορθολογική κρίση και επιλογές όταν έχασε την περιουσία και τα παιδιά του. Τέτοιες ορθολογικές επιλογές ήταν άρρηκτα συνδεδεμένες με τις καθημερινές του επιδιώξεις και τα έργα του Θεού, τα οποία γνώρισε κατά την καθημερινότητά του. Η ειλικρίνεια του Ιώβ τον κατέστησε ικανό να πιστέψει ότι το χέρι του Ιεχωβά κυβερνά τα πάντα. Η πίστη του τού επέτρεψε να γνωρίζει το γεγονός της κυριαρχίας του Ιεχωβά Θεού επί των πάντων. Η γνώση του τον έκανε πρόθυμο και ικανό να υπακούει στην κυριαρχία και τις ρυθμίσεις του Ιεχωβά Θεού. Η υπακοή του τού επέτρεψε να είναι όλο και πιο αληθινός στον σεβασμό του για τον Ιεχωβά Θεό. Ο σεβασμός του τον έκανε όλο και πιο αληθινό στην αποφυγή του κακού. Τελικά, ο Ιώβ τελειώθηκε επειδή σεβόταν τον Θεό και απέφευγε το κακό. Και η τελείωσή του τον έκανε σοφό και του χάρισε τον μέγιστο ορθολογισμό.

Πώς θα πρέπει να κατανοήσουμε τη λέξη «ορθολογικός»; Μια κυριολεκτική ερμηνεία είναι ότι σημαίνει να είναι κανείς λογικός, να είναι συνετός και να διαθέτει λογική σκέψη, να διαθέτει ορθό λόγο, πράξεις και κρίση και να διαθέτει ορθούς και απλούς ηθικούς κανόνες. Ωστόσο, ο ορθολογισμός του Ιώβ δεν ερμηνεύεται τόσο εύκολα. Όταν λέγεται εδώ ότι ο Ιώβ κατείχε τον μέγιστο ορθολογισμό, είναι σε σχέση με την ανθρώπινη φύση και τη διαγωγή του ενώπιον του Θεού. Επειδή ο Ιώβ ήταν ειλικρινής, μπορούσε να πιστέψει και να υπακούσει στην κυριαρχία του Θεού, γεγονός που του έδωσε μια γνώση που δεν ήταν εφικτή από τους άλλους, και αυτή η γνώση τού επέτρεψε να διακρίνει, να κρίνει και να ορίζει καλύτερα τη συμφορά που τον έπληξε, του επέτρεψε να επιλέξει με μεγαλύτερη ακρίβεια και διορατικότητα τι έπρεπε να κάνει και πού έπρεπε να παραμείνει σταθερός. Τουτέστιν, τα λόγια, η συμπεριφορά, οι αρχές πίσω από τις πράξεις του και ο κώδικας με τον οποίο ενεργούσε ήταν απλά, σαφή και συγκεκριμένα και δεν ήταν τυφλά, παρορμητικά ή βασισμένα στο συναίσθημα. Ήξερε πώς να αντιμετωπίζει όποια συμφορά τον έπληττε, ήξερε πώς να εξισορροπεί και να χειρίζεται τις σχέσεις μεταξύ πολύπλοκων γεγονότων, ήξερε πώς να μένει σταθερός στην οδό που όφειλε να παραμείνει σταθερός και, επιπλέον, ήξερε πώς να αντιμετωπίζει το γεγονός ότι ο Ιεχωβά Θεός έδινε και αφαιρούσε. Αυτός ήταν ο ορθολογισμός του Ιώβ. Ακριβώς επειδή ο Ιώβ διέθετε αυτόν τον ορθολογισμό, είπε: «Ο Ιεχωβά έδωκε και ο Ιεχωβά αφήρεσεν· είη το όνομα Ιεχωβά ευλογημένον» όταν έχασε την περιουσία του και τους γιους και τις θυγατέρες του.

Όταν ο Ιώβ ήρθε αντιμέτωπος με τον αφόρητο σωματικό πόνο και τις διαμαρτυρίες των συγγενών και φίλων του, και όταν ήρθε αντιμέτωπος με τον θάνατο, η πραγματική διαγωγή του φανέρωσε για άλλη μια φορά το αληθινό του πρόσωπο σε όλους.

Το πραγματικό πρόσωπο του Ιώβ: αληθινό, αγνό, και ειλικρινές

Ας διαβάσουμε τον Ιώβ 2:7-8: «Τότε εξήλθεν ο Σατανάς απ’ έμπροσθεν του Ιεχωβά και επάταξε τον Ιώβ με έλκος κακόν από του ίχνους των ποδών αυτού έως της κορυφής αυτού. Και έλαβεν εις εαυτόν όστρακον, διά να ξύηται με αυτό· και εκάθητο εν μέσω της σποδού». Αυτή είναι μια περιγραφή της διαγωγής του Ιώβ όταν εμφανίστηκαν ανοιχτές πληγές πάνω στο σώμα του. Τότε, ο Ιώβ κάθισε στις στάχτες καθώς υπέμενε τον πόνο. Κανείς δεν του παρείχε θεραπεία και κανείς δεν τον βοήθησε να απαλύνει τον σωματικό του πόνο. Αντ’ αυτού, χρησιμοποίησε ένα κεραμίδι για να ξύνει την επιφάνεια των ανοιχτών πληγών. Εκ πρώτης όψεως, αυτό ήταν απλώς ένα στάδιο στο μαρτύριο του Ιώβ και δεν έχει καμία σχέση με την ανθρώπινη φύση του και τον σεβασμό για τον Θεό, διότι ο Ιώβ δεν χρησιμοποίησε λόγο για να δείξει τη ψυχική διάθεση και τις απόψεις του εκείνη τη στιγμή. Ωστόσο, οι πράξεις του Ιώβ και η συμπεριφορά του εξακολουθούν να αποτελούν μια αληθινή έκφραση της ανθρώπινης φύσης του. Στο προηγούμενο κεφάλαιο, διαβάσαμε ότι ο Ιώβ ήταν ο μεγαλύτερος όλων των ανθρώπων της Ανατολής. Αυτό το εδάφιο του δεύτερου κεφαλαίου, εντωμεταξύ, μας δείχνει ότι αυτός ο σπουδαίος άνθρωπος της Ανατολής πήρε στ’ αλήθεια ένα κεραμίδι για να ξύνεται, ενώ καθόταν ανάμεσα στις στάχτες. Δεν υπάρχει άραγε σαφής αντίθεση μεταξύ των δύο αυτών περιγραφών; Πρόκειται για μια αντίθεση που μας δείχνει τον αληθινό εαυτό του Ιώβ: παρά το υψηλό του κύρος και την κοινωνική του θέση, ποτέ δεν τα αγάπησε ούτε τους έδωσε καμιά προσοχή. Δεν τον ενδιέφερε το πώς οι άλλοι έβλεπαν το κύρος του, ούτε ανησυχούσε για το αν οι πράξεις του ή η συμπεριφορά του θα είχαν αρνητικές συνέπειες για το κύρος του. Δεν απολάμβανε τα πλούτη της θέσης του, ούτε απολάμβανε τη δόξα που συνόδευε το κύρος και τη θέση του. Το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν η αξία και η σημασία του τρόπου ζωής του στα μάτια του Ιεχωβά Θεού. Ο αληθινός εαυτός του Ιώβ ήταν η ίδια η υπόστασή του: δεν αγαπούσε τη φήμη και τα πλούτη και δεν ζούσε για τη φήμη και τα πλούτη. Ήταν αληθινός, αγνός και ειλικρινής.

Ο διαχωρισμός μεταξύ αγάπης και μίσους από τον Ιώβ

Μια άλλη πλευρά της ανθρώπινης φύσης του Ιώβ επιδεικνύεται σε αυτή τη συνομιλία μεταξύ του ίδιου και της γυναίκας του: «Τότε είπε προς αυτόν η γυνή αυτού, Έτι κρατείς την ακεραιότητά σου; Βλασφήμησον τον Θεόν και απόθανε. Ο δε είπε προς αυτήν, Ελάλησας ως λαλεί μία εκ των αφρόνων γυναικών· τα αγαθά μόνον θέλομεν δεχθή εκ του Θεού, και τα κακά δεν θέλομεν δεχθή;» (Ιώβ 2:9-10). Βλέποντας το μαρτύριο που υπέφερε, η γυναίκα του Ιώβ προσπάθησε να συμβουλεύσει τον Ιώβ για να τον βοηθήσει να ξεφύγει από το μαρτύριο του —αλλά ο Ιώβ δεν επιδοκίμασε τις «καλές προθέσεις». Αντ’ αυτού, προκάλεσαν τον θυμό του, διότι η γυναίκα του αρνήθηκε την πίστη του και την υπακοή στον Ιεχωβά Θεό, και επίσης αρνήθηκε την ύπαρξη του Ιεχωβά Θεού. Αυτό ήταν απαράδεκτο για τον Ιώβ, γιατί ποτέ δεν είχε επιτρέψει στον εαυτό του να κάνει οτιδήποτε που να αντιτίθεται ή να βλάπτει τον Θεό, να μη μιλήσουμε για τους άλλους. Πώς θα μπορούσε να παραμείνει αδιάφορος όταν είδε τους άλλους να εκφράζουν λόγια που βλασφημούσαν και προσέβαλαν τον Θεό; Γι’ αυτό αποκάλεσε τη γυναίκα του «άφρονα γυναίκα». Η στάση του Ιώβ απέναντι στη γυναίκα του χαρακτηριζόταν από θυμό και μίσος, καθώς και από αποδοκιμασία και επίπληξη. Αυτή ήταν η φυσική έκφραση της ανθρώπινης φύσης του Ιώβ που διαφοροποιείται μεταξύ αγάπης και μίσους, και αντιπροσώπευε όντως την ακέραια ανθρώπινη φύση του. Ο Ιώβ διέθετε μια αίσθηση δικαιοσύνης, που τον έκανε να μισεί τις εκφάνσεις της κακίας και να αποστρέφεται, να καταδικάζει και να απορρίπτει την παράλογη αίρεση, τα γελοία επιχειρήματα και τους αστείους ισχυρισμούς και του επέτρεπε να τηρεί τις δικές του, σωστές αρχές και στάση όταν είχε απορριφθεί από τις μάζες και εγκαταλείφθηκε από όσους ήταν κοντά του.

Η καλοσύνη και η ειλικρίνεια του Ιώβ

Επειδή, από τη συμπεριφορά του Ιώβ, μπορούμε να διακρίνουμε την έκφραση διαφόρων πτυχών της ανθρώπινης φύσης του, ποια στοιχεία της ανθρώπινης φύσης του Ιώβ βλέπουμε όταν άνοιξε το στόμα του για να καταραστεί την ημέρα που γεννήθηκε; Αυτό είναι το θέμα που θα συζητήσουμε παρακάτω.

Πιο πάνω, μίλησα για τους λόγους που ο Ιώβ καταράστηκε την ημέρα που γεννήθηκε. Τι καταλαβαίνετε απ’ αυτό; Εάν ο Ιώβ ήταν σκληρόκαρδος και άστοργος, αν ήταν ψυχρός και δεν είχε συναισθήματα και στερούταν της ανθρώπινης φύσης, θα μπορούσε να ενδιαφερθεί για την επιθυμία της καρδιάς του Θεού; Θα μπορούσε άραγε να είχε μισήσει την ημέρα που γεννήθηκε επειδή νοιαζόταν για την καρδιά του Θεού; Με άλλα λόγια, αν ο Ιώβ ήταν σκληρόκαρδος και στερούταν της ανθρώπινης φύσης, θα μπορούσε να στενοχωρηθεί για τον πόνο του Θεού; Θα μπορούσε να είχε καταραστεί την ημέρα που γεννήθηκε επειδή ο Θεός είχε στεναχωρηθεί γι’ αυτόν; Η απάντηση είναι: φυσικά και όχι! Επειδή ήταν καλόκαρδος, ο Ιώβ νοιαζόταν για την καρδιά του Θεού. Επειδή νοιαζόταν για την καρδιά του Θεού, ο Ιώβ διαισθανόταν τον πόνο του Θεού. Επειδή ήταν καλόκαρδος, υπέφερε μεγαλύτερο μαρτύριο λόγω του ότι διαισθανόταν τον πόνο του Θεού. Επειδή διαισθανόταν τον πόνο του Θεού, άρχισε να μισεί την ημέρα που γεννήθηκε, οπότε καταράστηκε την ημέρα αυτή. Για όσους είναι θεατές, η όλη συμπεριφορά του Ιώβ κατά τη διάρκεια των δοκιμασιών του είναι υποδειγματική. Μόνο το γεγονός που καταράστηκε την ημέρα που γεννήθηκε βάζει ένα ερωτηματικό πάνω από την τελειότητα και την ακεραιότητά του, ή προσφέρει μια διαφορετική εκτίμηση. Στην πραγματικότητα, αυτή ήταν η πιο αληθινή έκφραση του περιεχομένου της ανθρώπινης φύσης του Ιώβ. Το περιεχόμενο της ανθρώπινης φύσης του δεν ήταν κρυμμένο ούτε καλυμμένο ούτε αναθεωρήθηκε από κάποιον άλλο. Όταν καταράστηκε την ημέρα που γεννήθηκε, έδειξε την καλοσύνη και την ειλικρίνεια που υπήρχαν βαθιά μέσα στην καρδιά του. Ήταν σαν μια πηγή της οποίας τα νερά είναι τόσο διαυγή και καθάρια, ώστε βλέπει κανείς τον πυθμένα της.

Έχοντας μάθει όλα αυτά για τον Ιώβ, οι περισσότεροι άνθρωποι θα έχουν αναμφισβήτητα μια αρκετά ακριβή και αντικειμενική εκτίμηση του περιεχομένου της ανθρώπινης φύσης του Ιώβ. Θα πρέπει επίσης να έχουν αναπτύξει μια βαθιά, πρακτική και πιο μεγάλη κατανόηση και εκτίμηση της τελειότητας και της ακεραιότητας του Ιώβ που εκφράζονται από τον Θεό. Ας ελπίσουμε ότι αυτή η κατανόηση και η εκτίμηση θα βοηθήσουν τους ανθρώπους να μπουν στην οδό του σεβασμού του Θεού και της αποφυγής του κακού.

«Ο Λόγος», τόμ. 2: «Σχετικά με το να γνωρίζει κανείς τον Θεό», Το έργο του Θεού, η διάθεση του Θεού και ο ίδιος ο Θεός Β΄